Jak i kiedy wykonywać opryski, aby nie szkodzić pszczołom?
Każdy chce, aby jego ogród był piękny i wolny od chwastów i szkodników. Używanie środków ochrony roślin jest rozwiązaniem dobrym dla poprawy stanu naszego ogrodu, jednak może ono zaszkodzić także nam oraz zwierzętom. Przeczytaj nasz poradnik, aby dowiedzieć się, jak używać takich środków bezpiecznie.
Niewłaściwie wykonywane opryski stwarzają duże ryzyko dla owadów zapylających, które zasiedlają nasze ogrody. Zwłaszcza pszczoły są szczególnie narażone na trujące działanie chemicznych środków owadobójczych.
Rodzaje środków owadobójczych
Na rynku jest dostępnych wiele środków (zwanych także insektycydami). Wybierając ten odpowiedni do naszego ogrodu należy się stosować do kilku zasad i zwrócić szczególną uwagę na etykietę. W zależności od składu chemicznego środki zabijają owady lub ograniczają ich rozród. Niektóre środki chemiczne pozostają na powierzchni rośliny, inne wnikają do rośliny i są transportowane wraz z sokami do wszystkich części roślin. Trujące środki dostają się do organizmu insekta poprzez okrywę ciała, układ pokarmowy lub oddechowy. Dlatego ważne jest dokładne przeczytanie etykiety, aby wiedzieć jak dany środek działa i jak go poprawnie i bezpiecznie stosować.
Opryski a pszczoły
Pestycydy zawarte w środkach owadobójczych to śmiertelny wróg dla pszczół oraz innych owadów. Należy o tym pamiętać, gdyż całkowite wymarcie pszczół oznacza także głód i wymarcie człowieka (w najczarniejszym scenariuszu). Bez pszczół nie ma zapylania, a bez zapylania nie ma warzyw i owoców. Stosowanie oprysków w niewłaściwych porach przyczynia się do wymierania pszczół. Dlatego tak ważne jest planowanie zabiegów ochrony roślin z uwzględnieniem bezpieczeństwa pszczół.
Kiedy robić opryski?
W celu ochrony owadów wprowadzono zasady i terminy stosowania oprysków. Na etykiecie znajdziemy informacje o tzw. okresie prewencji (o tym czytaj poniżej). Dlatego istotne jest zapoznanie się szczegółowo z pełną treścią etykiety środka ochrony roślin.
Oprysków nie można wykonywać podczas tzw. oblotu pszczół, który trwa od świtu do zmierzchu, czyli mniej więcej od godziny 6 do 18, lecz specjaliści zwracają uwagę, że godziny poranne mogą być nieodpowiednie do oprysków ‒ wynika to z tego, że klimat jest coraz cieplejszy i pszczoły mogą się pojawić w ogrodzie nawet przed 6 rano. Dlatego opryski najlepiej przeprowadzać wieczorem, gdy słońce już zajdzie. Wtedy mamy pewność, że w naszym ogrodzie nie pojawią się owady.
Niestety, zdarza się, że rolnicy nie przestrzegają tych zasad i wykonują opryski w ciągu dnia, gdy owady są aktywne. Pszczelarze zalecają, aby dokonywać oprysków w odległości nie mniejszej niż 20 metrów od pasiek. A przed rozpoczęciem pracy należy upewnić się, czy w uprawach nie ma owadów zapylających.
Co to jest okres prewencji?
W celu ochrony pszczół wprowadzony został okres prewencji. Jest to czas po zastosowaniu środka ochrony roślin, w którym człowiek i zwierzęta nie powinni mieć żadnego kontaktu ani przebywać w pobliżu miejsc, w których zastosowano środek ochrony roślin.
Okres prewencji jest ustalany dla każdego środka osobno, podczas jego rejestracji przez producenta. Zanim dany środek trafi na rynek, musi przejść szereg badań i testów, aby zostać zatwierdzonym. Okres prewencji może obejmować godzinę lub kilka godzin, a nawet dzień lub dłużej.
Ten czas, który należy odczekać, jest szczególnie ważny. Jeśli pszczoła ma kontakt z zatrutym nektarem, to może go przenieść do gniazda, gdzie zatruciu mogą ulec całe rodziny pszczół. Ponadto jeśli pszczoły zostaną pokryte obcym dla nich zapachem, spowoduje to, że nie są one wpuszczane do ula i giną.
Jak chronić pszczoły?
Odpowiedni sposób przeprowadzenia chemicznej ochrony roślin minimalizuje ryzyko zatrucia pszczół. A zapewnienie bezpieczeństwa owadom gwarantuje uzyskanie dobrego plonu. Najczęstszym błędem popełnianym przez początkujących ogrodników jest dobór nieprawidłowych środków ochrony roślin i nieprzestrzeganie zasad opisanych na etykiecie (np. zła dawka, stosowanie nieodpowiednich lub niedozwolonych środków w danej uprawie). Zwracaj uwagę, co jest napisane na etykiecie, mogą to być ostrzeżenia typu Niebezpieczne dla pszczół; Nie stosować środka na rośliny pokryte spadzią; Stosować wieczorem po zakończeniu oblotu roślin przez pszczoły i inne gatunki zapylające.
Pamiętaj, że ochrona pszczół i innych zapylaczy podczas stosowania środków chemicznych jest wymogiem prawnym. Rolnikom, którzy nie stosują się do przepisów grozi kara pieniężna w wysokości nawet 5 tysięcy złotych oraz możliwość utraty dotacji unijnych. Nawet jeśli nie masz kilku hektarów ziemi, to przepisy dotyczą także przydomowych ogródków. Oprysków nie stosuje się na roślinach w czasie kwitnienia oraz gdy w uprawie znajdują się kwitnące chwasty. Ponadto powinno się stosować do opryskiwania wyłącznie środki, które zostały dopuszczone do obrotu przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Naturalne środki ochrony roślin
Najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie preparatów ekologicznych, które w swoim składzie mają substancje pochodzenia naturalnego. Ich stosowanie nie wpływa negatywnie na środowisko. Preparaty te są zrobione głównie na bazie ziół i chwastów. Można zrobić takie środki samodzielnie w domu lub kupić gotowe w sklepie (np. SUBSTRAL Naturen Pokrzywa BIO). Preparaty ze sklepu mogą być zrobione na bazie pożytecznych bakterii, wirusów owadzich czy też oparte na pasożytniczych grzybach.
Opryskiwanie takimi preparatami wykonuje się 3-4 razy w okresie największego zagrożenia dla roślin. Naturalne środki mają działania głównie zapobiegawcze i zdarza się, że to nie wystarcza i należy wtedy użyć chemicznych środków.
Jeśli mamy czas i chęci możemy takie naturalne środki zrobić sami ‒ np. wyciągi i napary z ziół. Pokrzywa, mniszek lekarski czy skrzyp polny to rośliny najczęściej wykorzystywane do robienia naturalnych preparatów.
Minusem naturalnych środków jest to, że działają wolniej niż chemiczne ‒ nie uśmiercają szkodników natychmiast, co może skutkować tym, że w nagłych przypadkach, trzeba użyć silniejszych preparatów. Zaleca się wtedy stosowanie naprzemienne naturalnych i chemicznych środków ochrony roślin. Pozwala to ograniczyć skutki uboczne chemii i zwiększyć skuteczność naturalnych preparatów.
Kiedy opryskiwać drzewa owocowe?
Wielu ogrodników stosuje opryski na drzewa owocowe, aby zapobiec chorobom i odstraszyć potencjalne szkodniki. Najlepszym okresem na pierwsze opryski jest przedwiośnie (luty-marzec), kiedy przyroda budzi się do życia. Należy to zrobić jeszcze przed pojawieniem się na drzewach liści (jabłoń, śliwa). Oprysk chroni drzewa przed takimi szkodnikami jak misecznik i przędziorek. W okresie bezlistnym (przed pękaniem pąków), konieczny jest oprysk brzoskwini, aby zapobiec chorobie grzybiczej – kędzierzawości liści.
Wiele oprysków jest zależnych od fazy rozwoju drzewa. Należy zatem bacznie obserwować, kiedy pojawiają się liście, pąki, kwiaty, aby odpowiednio dobrać preparat do oprysków. Na opakowaniach środków będą umieszczone informacje o czasie opryskiwania dla danego gatunku drzewa. Zabiegi opryskiwania najlepiej wykonywać w bezdeszczowe i bezwietrzne wieczory ‒ pozwoli to na uniknięcie przenoszenia preparatów na inne uprawy.
Odpowiednie przygotowanie i wiedza z zakresu stosowania środków ochrony roślin pozwoli cieszyć się wspaniałym i zdrowym ogrodem.
