Chaber bławatek – pospolity chwast czy lecznicza roślina?

Uprawa chabra bławatka 

Z uwagi na pospolity rodowód i odporność na mróz uprawa chabra bławatka jest łatwa i można ją prowadzić na zewnątrz jak i na balkonie. Ta popularna roślina ozdobna preferuje stanowiska jasne, słoneczne, ewentualnie lekko zacienione i osłonięte od wiatru. Chaber bławatek najlepiej rośnie na glebach dobrze przepuszczalnych, żyznych, o lekko kwaśnym odczynie. Świetnie poradzi sobie na luźnym, przepuszczalnym podłożu piaszczystym. Do uprawy chabra bławatka na balkonie wystarczy uniwersalna mieszanka ziemi ogrodowej zasilana raz na sezon nawozem do kwiatów balkonowych. Nasiona wysiewamy wczesną wiosną lub jesienią. Gdy sadzonki wzejdą, należy je rozsadzić w odległości 10–15 cm od siebie. Chaber rozwija się szybko i kwitnie od czerwca do września. Chaber bławatek nie ma dużych wymagań jeśli chodzi o składniki pokarmowe. Jeśli chcemy, by nasza rabata lub balkon dłużej zachwycały burzą intensywnych szafirowych kwiatów, należy regularnie usuwać przekwitłe pędy, i na początku sezonu zastosować długo działający nawóz dla kwiatów balkonowych lub wydłużający kwitnienie nawóz do roślin ogrodowych. Chaber wymaga umiarkowanego podlewania, zwłaszcza w okresach dłuższej suszy. Pamiętajmy, aby nie podlewać rośliny zbyt obficie, ponieważ zastój wody prowadzi do wyciągania i pokładania się rośliny oraz gnicia korzeni. Jeśli prowadzisz uprawę chabra bławatka w celach leczniczych, pamiętaj, aby zebrać kwiaty chabra na początku kwitnienia, gdy mają intensywnie szafirową barwę. Kwiaty suszymy w przewiewnych warunkach, a następnie przechowujemy w suchym i ciemnym miejscu.

Właściwości lecznicze chabra bławatka

Charakterystyczne, intensywnie niebieskie kwiaty chabra od wieków są zbierane do celów leczniczych i używane w medycynie naturalnej w leczeniu różnych schorzeń. 
Dzięki takim cennym składnikom, jak antocyjaniny, flawonoidy i sole mineralne, bławatek posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe oraz przeciwgrzybicze. Stosuje się go przede wszystkim jako środek łagodzący stany zapalne, np. skórne lub nerek, oraz w dolegliwościach trawiennych. Chabra bławatka stosuje się w celach leczniczych zewnętrznie i wewnętrznie.

Zastosowanie chabra bławatka – wewnętrzne

Chabra bławatka najczęściej stosuje się do zastosowań wewnętrznych. W tym celu przygotowuje się napar lub wywar z jego szafirowych kwiatów. Napar z chabra bławatka podaje się w stanach lękowych, ponieważ działa kojąco na układ nerwowy. Z uwagi na moczopędne właściwości napar może być stosowany w łagodzeniu dolegliwości związanych z układem moczowym, takich jak kamica nerkowa czy zapalenie pęcherza. Wywar z bławatka ma także działanie przeciwskurczowe i dlatego podaje się go w przypadku bólów brzucha, wzdęć i niestrawności oraz innych dolegliwości związanych z układem trawiennym. Taki wywar też pobudza i dlatego chętnie jest stosowany w dolegliwościach wątrobowych. Co więcej, płukanki z naparu z bławatka działają łagodząco w sposób miejscowy w leczeniu problemów z gardłem, np. zapalenia migdałków.

Przygotowanie naparu z bławatka trwa kwadrans. Wystarczy zalać łyżkę suszonych kwiatów chabra zagotowaną wodą. Napar będzie gotowy po 15 minutach. Kwiaty chabra mogą również posłużyć do sporządzenia nalewki. W tym celu wsypujemy do szklanego naczynia 5 łyżek świeżych płatków chabra i zalewamy je 500 ml czystej wódki. Naczynie dobrze zamykamy i umieszczamy w zacienionym miejscu. Po upływie 10 dni odcedzamy i przelewamy napitek do czystej butelki.

Zastosowanie chabra bławatka – zewnętrzne

Ze względu na szeroki wachlarz właściwości zdrowotnych kwiaty chabra można też stosować zewnętrznie, np. w postaci płukanek, okładów z naparu albo jako składnik maści. Okłady z naparu działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo w stanach zapalnych skóry takich jak np. egzema, łuszczyca czy trądzik. Antyseptyczne i łagodzące właściwości okładów z bławatka z pewnością docenią osoby cierpiące na zapalenie spojówek, a także osoby borykające się z problemem suchych i zmęczonych oczu spowodowanym wielogodzinną pracą przed komputerem. Płukanki z chabra bławatka używa się także do pielęgnacji włosów siwych i blond, ponieważ neutralizuje ona niepożądany żółty odcień.

Kluczowe cechy chabra bławatka

Powszechne szkodniki i choroby chabra bławatka

Choć chaber bławatek jest mrozoodporny i ma małe wymagania glebowe, to jest podatny na choroby i ataki ze strony szkodników. Nieprawidłowe warunki też mogą się odbić na kondycji bławatka. Największy problem stanowi nadmiernie sucha gleba, która może doprowadzić do zwiędnięcia, a nawet wysuszenia lub zbrązowienia rośliny. W takim przypadku trzeba podlewać chaber bardziej regularnie, aby roślina miała dostęp do wilgotnej gleby. Brak wystarczającego nawodnienia lub nagła zmiana środowiska bywa również przyczyną więdnięcia kwiatów. Pamiętaj, że więdnięcie nie zawsze oznacza problem z dostępem do wody. Kwiaty chabra mogą zwiędnąć w wyniku naturalnych procesów po zakończeniu okresu kwitnienia.

Zbyt częste podlewanie również nie służy chabrowi i naraża go na gnicie korzeni i liści. Jeśli zauważysz takie objawy u swojej rośliny, w pierwszej kolejności sprawdź, czy nie doszło do jej przelania. Kolejnym powodem gnicia korzeni mogą być nieodpowiednie warunki glebowe. Mało przepuszczalne podłoże zatrzymuje wodę i ogranicza cyrkulację powietrza. Aby odratować przelanego chabra uprawianego na balkonie, należy przesadzić go do bardziej przepuszczalnej ziemi, np. lekkiego podłoża do kwiatów balkonowych i domowych. Zdarza się, że gnijące liście u przelanego chabra bławatka są objawem powszechnie występujących chorób grzybiczych. Wilgotne warunki i słaby przepływ powietrza sprzyjają rozmnażaniu się choroby. Zaatakowaną roślinę leczy się opryskiem preparatu grzybobójczego.

Jedną z najgroźniejszych chorób, na które jest narażony chaber bławatek jest mączniak rzekomy. Na liściach porażonych przez mączniaka pojawiają się jasnożółte plamy, które z czasem zmieniają kolor na biały. Choroba jest wysoce zaraźliwa. Grzyby szybko zajmują liście i łodygi rośliny, prowadząc do zahamowania wzrostu chabra, a w ostateczności zbrązowienia i obumarcia rośliny. W leczeniu mączniaka rzekomego stosuje się fungicydy.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące chabra bławatka

W Polsce chaber bławatek występuje dziko na polach i łąkach, a także jest często uprawiany jako roślina ozdobna. Dzięki zawartości cennych składników bławatek ma właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybicze i jest stosowany w medycynie naturalnej w leczeniu stanów lękowych oraz dolegliwości związanych z układem moczowym i trawiennym. 

Jak suszyć chabra bławatka? 

Zebrane na początku okresu kwitnienia kwiaty chabra należy suszyć w przewiewnym i cienistym miejscu. Nie wolno suszyć płatków na słońcu, ponieważ prowadzi to do ich blaknięcia i utraty właściwości zdrowotnych przez bławatka.

Czy bławatek jest jadalny?

Oprócz zastosowania w lecznictwie bławatka można używać do dekoracji potraw.

Czy dzieci mogą pić napar z bławatka?

Dzieci nie powinny spożywać naparu z chabra bławatka.