Sadzenie i uprawa forsycji

Forsycja – charakterystyka i odmiany 

Do botanicznego rodzaju Forsythia zalicza się kilkanaście gatunków roślin pochodzących z Azji oraz południowo-wschodniej Europy. Należą do rodziny oliwkowatych. 

Forsycje są krzewami o wysokości 1,5-3m, o nagich, pustych w przekroju pędach. Liście są wydłużone, zazwyczaj piłkowane. System korzeniowy jest stosunkowo płytki, ale rozbudowany, z dużą ilością małych korzonków.  

Tym, co wyróżnia te rośliny, są ich żółte kwiaty o czterech płatkach, wyrastające z pąków kwiatowych w pęczkach po 2-6 sztuk. Mogą one mieć jasny, chłodniejszy odcień lub bardzo głęboki, niemal pomarańczowy zależy on przede wszystkim od odmiany. 

W uprawie najczęściej spotyka się różne odmiany forsycji pośredniej, takie jak: 

• Beatrix Farrand - krzew o wyprostowanych, sztywnych pędach i dużych, jaskrawo żółtych kwiatach, dorastający do około 2m wysokości. 
• Golden Times - angielska odmiana o wyjątkowo ozdobnych liściach z charakterystyczną, żółtą obwódką; kwitnie mniej obficie niż inne odmiany.  
• Vitellina - stara odmiana, wyhodowana pod koniec XIX wieku. Dorasta do 2,5-3m wysokości i zwraca uwagę bardzo licznymi i dużymi kwiatami o ciemnożółtej barwie. 
• Sunday - również dorasta do 3m wysokości. Jej kwiaty są ciemnożółte, z wygiętymi, wąskimi i długimi płatkami. 
• Mindor - stosunkowo niewielki krzew dorastający do 1-1,2m. Kwitnie obficie przed rozwojem liści. Te z kolei jesienią przybierają fioletowy odcień. 

Warunki potrzebne do uprawy forsycji 

Nasłonecznienie 

Forsycje preferują słoneczne stanowiska. W cieniu krzew również będzie dobrze rósł, ale należy się liczyć z niezbyt obfitym kwitnieniem.

Temperatura 

Krzewy te są odporne na niskie temperatury, jednak należy sadzić je w miejscach osłoniętych od wiatru.

Gleba 

Najlepiej rosną w lekkim, żyznym i wilgotnym podłożu. Idealna dla forsycji gleba ma odczyn zbliżony do obojętnego (6,8 - 7,7 pH). Suche lub piaszczyste podłoże może powodować więdnięcie liści - szczególnie w okresach z niewielkimi opadami. Nie należy jej sadzić również w nieprzepuszczalnej, zatrzymującej wodę ziemi (może to prowadzić do gnicia korzeni) oraz mocno wapiennej, zasadowej. Można użyć SUBSTRAL Gotowe Podłoże bez torfu.  

Płytki sezon korzeniowy krzewu sprawia, że warto je ściółkować słomą lub korą. Pomaga to zatrzymać wilgoć w ziemi, a także ochronić korzenie młodych roślin przed przemarzaniem.

Kiedy sadzić forsycję?  

Krzewy forsycji mogą być sadzone w marcu lub późnym latem, w sierpniu lub wrześniu. W pierwszym przypadku roślina powinna być posadzona przed rozwinięciem się kwiatów. W drugim - zanim pąki kwiatowe zaczną się w ogóle formować. 

Decydując się na jesienny termin warto młode rośliny osłonić na zimę słomą lub agrowłókniną. Co prawda starsze krzewy są mrozoodporne, jednak niewielkie sadzonki mogą przemarznąć w przypadku wystąpienia dużych mrozów. 

Forsycja w wyjątkowych przypadkach może być także posadzona latem. Aby zwiększyć jej szanse na przyjęcie się należy jednak tak dobrać termin, by nie było wówczas upałów.  

Jak sadzić forsycję? 

Wybór odpowiedniego miejsca 

Forsycja może być sadzona pojedynczo lub stanowić element żywopłotu. Doskonale prezentuje się jako soliter, a także w towarzystwie zimozielonych krzewów i drzew iglastych. Mogą być również sadzone w pojemnikach, jednak bardzo łatwo doprowadzić do przesuszenia korzeni.  

Rośliny przeznaczone na żywopłot należy sadzić w odległości około 50 cm od siebie. Z kolei tym, które mają być samodzielną ozdobą, należy zapewnić około metr wolnej przestrzeni z każdej strony.  

Przygotowanie podłoża do uprawy forsycji 

Po wybraniu stanowiska należy wykopać w ziemi dół o dwa razy większej pojemności, niż wynosi objętość doniczki, w której rośnie sadzonka. Jeśli jej korzenie są bardzo splątane i zbite, można je delikatnie rozluźnić palcami; nie jest to jednak konieczne. Podłoże można wzmocnić SUBSTRAL Nawóz do Ogrodu.  

Sadzenie forsycji krok po kroku 

Gdy gleba jest bardzo luźna, uboga i piaszczysta, można na dnie dołka umieścić nieco kompostu wymieszanego z ziemią. Następnie należy umieścić w nim sadzonkę, zasypać ziemią i dobrze podlać, można dodać też SUBSTRAL Organiczny Nawóz w Granulacie.  

Już na tym etapie można położyć wokół krzewu ściółkę, na przykład z kory sosnowej. Zapobiegnie ona nadmiernemu wysychaniu gleby, ułatwiając młodej roślinie prawidłowy rozwój korzeni i przyjęcie się na nowym stanowisku. 

Pielęgnacja i nawożenie forsycji 

Forsycja to krzew, który nie wymaga wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Starsze rośliny, dobrze zaadaptowane do warunków panujących w otoczeniu, nie wymagają zwykle dodatkowego podlewania. Młodsze warto nawadniać dość obficie w czasie wzrostu, szczególnie podczas suszy i upałów. W takiej sytuacji mogą być podlewane nawet co 2-3 dni. 

Krzewy warto jednak nawozić. Co prawda forsycje rosnące w bardzo żyznej glebie dobrze rosną bez dostarczania im dodatkowych składników odżywczych, jednak co kilka lat warto to zrobić. Dzięki temu będą długo i obficie kwitły. Można wypróbować SUBSTRAL Nawóz Magiczna Siła.  

Krzewy rosnące na słabszych glebach można nawozić co roku. W tym celu wystarczy wymieszać nieco nawozu ze znajdującą się pod nimi ziemią. Rośliny znajdujące się na bardzo ubogich stanowiskach można nawieźć dodatkowo w maju, po przekwitnięciu kwiatów. 

Nawóz do forsycji powinien być bogaty w fosfor, azot oraz potas, ewentualnie tylko fosfor - sprzyja to bowiem zawiązywaniu i rozwojowi pąków kwiatowych. Preparaty zawierające przede wszystkim azot nie są wskazane, wspierają bowiem przede wszystkim rozwój liści. 

Przycinanie forsycji 

Podstawą pielęgnacji forsycji jest przycinanie. Zaniechanie tego zabiegu przyczynia się do nieregularnego wzrostu rośliny i braku wytwarzania kwiatów przez dolne części pędów. Krzewy osiągające maksymalną wysokość słabo kwitną; tracą również swój dekoracyjny pokrój. 

Planując przycinanie należy pamiętać o tym, że kwiaty rozwijają się na zeszłorocznych pędach. Powinny być one cięte po przekwitnięciu, ale jeszcze przed rozwinięciem się liści. Dokonanie cięcia w późniejszym terminie (np. latem) sprawia, że wiosną roślina zakwitnie bardzo słabo. Może się też zdarzyć, że kwiaty w ogóle się nie pojawią. 

Długie pędy forsycji można skrócić nawet o połowę. Z kolei z krótszych ucina się około jedną trzecią długości. Cięcia mogą być bardzo radykalne, mające na celu nadanie roślinie konkretnego kształtu. Co kilka lat warto także prześwietlić roślinę, tj. wyciąć starsze pędy ze środkowej części krzewu, dzięki czemu będzie tam docierać więcej światła słonecznego. W tym samym sezonie wegetacyjnym w miejscu wyciętych gałęzi pojawią się nowe pędy, na których wiosną pojawią się kwiaty - dlatego mocne cięcie skutkuje obfitym kwitnieniem.  

Należy też bezwzględnie usuwać uschnięte, uszkodzone, porażone przez szkodniki lub chore pędy. Ich pozostawienie osłabia forsycję i może prowadzić do przenoszenia się choroby na inne rośliny w ogrodzie. 

Stare, wyrośnięte i słabo kwitnące forsycje można z powodzeniem odmłodzić dzięki radykalnemu cięciu. Przeprowadza się je wczesną wiosną - między mrozami a rozwinięciem się kwiatów. Polega ono na skróceniu rośliny do wysokości około 20 cm i pozostawieniu kilku najmłodszych i najzdrowszych pędów. W kolejnym roku warto dodatkowo usunąć najsłabsze spośród tych, które pojawiły się w poprzednim sezonie. 

Rozmnażanie forsycji 

Forsycja to jedna z tych roślin, które bardzo łatwo się rozmnażają. Można tego dokonać na kilka sposobów: 

• Odkłady - młody pęd przygina się do ziemi (można go lekko naciąć) i umieszcza w przygotowanym wcześniej rowku. Następnie należy przysypać go kilkucentymetrową warstwą ziemi i obficie podlać. Powstała w ten sposób sadzonka może być w kolejnym sezonie odcięta od roślin matecznej i przesadzona w miejsce docelowe. 
• Sadzonki pędowe - wykonuje się je z jednorocznych, jedynie połowicznie zdrewniałych pędów. Fragmenty długości około 7-10 cm należy oczyścić z liści, zanurzyć w ukorzeniaczu i umieścić w doniczce z wilgotnym piaskiem lub wymieszaną z piaskiem ziemią. Następnie należy umieścić je w słonecznym miejscu o temperaturze 20-30 stopni Celsjusza. Sadzonki można dodatkowo przykryć przezroczystą folią lub umieścić w miniszklarni - dzięki temu zapewni się im wilgotne środowisko sprzyjające ukorzenianiu. Należy jednak uważać, by nie stawiać ich wówczas w miejscu, w którym słońce operuje bardzo intensywnie. Może to bowiem doprowadzić do ich “zaparzenia”. Przygotowując sadzonki trzeba zwrócić uwagę, by cięć dokonywać czystymi narzędziami, najlepiej pod skosem. Obcięte pędy ukorzeniają się w ciągu kilku tygodni i mogą być przeniesione na miejsce docelowe.

Co ważne, sadzonki pędowe mogą być ukorzeniane także w wodzie - co często dzieje się przypadkiem. Ścięte do ozdobnego bukietu gałązki łatwo wypuszczają korzenie w wazonie. Po przekwitnięciu mogą być wsadzone do ziemi. W takim przypadku należy pamiętać o ich obfitym podlewaniu - w początkowym okresie będą potrzebować nieco bardziej wilgotnego podłoża niż rośliny ukorzeniane w ziemi. 

Ochrona forsycji w trakcie zimy

Forsycja jest bardzo odpornym na niesprzyjające warunki zewnętrzne krzewem. W polskim klimacie jest całkowicie mrozoodporna i może bez szwanku przetrwać nawet bardzo mroźne zimy. Jedynie młode rośliny posadzone jesienią należy zabezpieczyć dużą ilością słomy, kory lub agrowłókniny, by ochronić ich korzenie przez przemarzaniem. 

Może się jednak zdarzyć, że w przypadku późnych, kwietniowych lub majowych przymrozków uszkodzone zostaną młode pędy. Należy je obciąć tak, by odsłonić zieloną, zdrową tkankę. Najlepiej zrobić to późną wiosną lub wczesnym latem, by roślina zregenerowała się przed nadejściem kolejnej zimy. 

Możliwe problemy, szkodniki i choroby w uprawie forsycji 

Forsycje są stosunkowo odporne na choroby. Dodatkowo rzadko atakują je szkodniki. Z chorób najczęściej pojawia się bakteryjna plamistość liści. Można ją jednak zwalczyć przez stosowanie oprysków z takich preparatów.  

Krzewy bywają także atakowane przez mszyce, mączniaka prawdziwego, a także choroby grzybowe takie jak rdza, mająca postać charakterystycznych, brązowo-pomarańczowych plam.  

Porażone pędy należy systematycznie usuwać. Aby zapobiegać chorobom, zwłaszcza o podłożu grzybiczym, należy unikać polewania liści wodą podczas podlewania forsycji. Wszelkie cięcia pielęgnacyjne muszą być dodatkowo wykonywane czystymi narzędziami. Dzięki temu minimalizuje się przeniesienie patogenów z i na inne rośliny, zmniejszając ryzyko rozniesienia choroby. W połączeniu z innymi zabiegami pielęgnacyjnymi sprawi to, że krzew będzie zdrowo rósł i obficie kwitł przez szereg lat. 

Forsycja – najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi 

Czy forsycje można spożywać? 

Kwiaty forsycji zawierają dużo cennych składników i są one wykorzystywane w zielarstwie (w postaci naparów). Działają przeciwzapalnie, a także wspomagają regenerację skóry.  

Jak duże są forsycje? 

Niektóre odmiany mogą osiągnąć wysokość nawet 3 metrów. Pamiętajmy, że forsycje rosną dość szybko i należy je regularnie przycinać.