Uprawa dalii w ogrodzie i w doniczce

Dalia i jej odmiany

Dalie, zwane też georginiami, pochodzą z obszaru dzisiejszego Meksyku oraz Gwatemali. W XIX wieku zostały sprowadzone do Europy, gdzie szybko stały się popularne wśród hodowców egzotycznych roślin. Wkrótce zaczęto je krzyżować między sobą, uzyskując szereg bardzo zróżnicowanych odmian. 

Dalie osiągają wysokość od 35 do nawet 200 cm. Uprawiane są dla wielobarwnych kwiatostanów, których średnica w przypadku niektórych odmian może przekraczać 20 cm. Wśród nich znajdują się dalie: 

• Dekoracyjne - o pełnych kwiatostanach, osiągające wysokość 100-160 cm. Do najpopularniejszych odmian należą “Bona”, “Garden Wonder”, “Mystery Day”, “Perfection” czy “Niga”. 
• Pomponowe - również o pełnych kwiatostanach, których pojedyncze, języczkowate kwiaty (niepoprawnie zwane płatkami) są zwinięte na całej długości. Dorastają do 100-140 cm. Daliami pomponowymi są m.in. odmiany “Nivea” o białych kwiatach, “Kwiat jabłoni” z delikatnym odcieniem różu czy “Downham Royal”. 
• Kaktusowe - pojedyncze kwiaty tych odmian są ostro zakończone i zwinięte w rurkę, nadając całemu kwiatostanowi nieco “kolczasty” wygląd”. Większość dalii tego rodzaju ma wysokość 100-160 cm. Do dalii kaktusowych zalicza się m.in. odmiany “Ozyrys”, “Jeanne d’Arc” czy “Yellow Star”. 
• Anemonowe - wyróżniają się wyrośniętymi, rurkowatymi kwiatami w środku kwiatostanu, tworzącymi wyraźną wypukłość. Są to zwykle niższe odmiany, o wysokości 70-100 cm. Wśród nich znajdują się między innymi dalie “Rock Star”, “Comet” czy “Guinea”.  
• Pojedyncze - posiadają jeden lub dwa okółki wydłużonych, języczkowych kwiatów wokół “środka” z drobnych kwiatów rurkowatych. Zazwyczaj są niskie - większość odmian nie przekracza 70 cm wysokości. Wśród dalii pojedynczych należy wymienić przede wszystkim odmiany “Bambino”, “Yellow Hammer” czy “Elf”. 

Nasłonecznienie

Dalie należą do kwiatów, które wymagają słonecznego stanowiska. Egzemplarze rosnące w półcieniu wykazują tendencję do wyciągania się i słabego kwitnienia, a nawet jego zupełnego braku.  

Temperatura

Z racji swojego pochodzenia dalie są zdecydowanie ciepłolubne. Temperatura nie powinna spadać poniżej 15 stopni Celsjusza. W przeciwnym wypadku może dojść do zahamowania wzrostu, a nawet obumierania roślin. 

Kiedy sadzić dalie? 

Z racji niskiej odporności dalii na chłód najlepszym terminem ich sadzenia na miejsca stałe jest druga połowa maja - po ustaniu ostatnich wiosennych przymrozków. Mogą być sadzone już pod koniec kwietnia, jednak warto przy tym zabezpieczyć ich korzenie przed chłodem. W tym celu stosuje się okrywy z kory lub agrowłókniny. 

Bulwy mogą być umieszczane również w donicach lub pojemnikach. W takich warunkach szczególnie dobrze rosną niższe odmiany dalii. Dzięki temu mogą być sadzone wcześniej i przechowywane w pomieszczeniu aż do momentu, w którym będą mogły być bezpiecznie wystawione na balkon lub do ogrodu. 

Poszczególne rośliny należy umieścić w ziemi w odległości 70-80 cm od siebie (odmiany wysokie) lub 20-30 (odmiany karłowate). Mogą być także posadzone w pojemnikach w marcu, a następnie przesadzone w maju na miejsce docelowe. Dzięki temu szybciej zakwitną. 

Jak sadzić dalie w domu? 

Przygotowanie podłoża do uprawy dalii

Przed posadzeniem bulw na dnie doniczki należy umieścić grubą warstwę keramzytu lub potłuczonej ceramiki. Pełni ona funkcję drenażu. Następnie wypełnia się je podłożem (dobrze sprawdzi się ziemia uniwersalna z niewielkim dodatkiem perlitu; można ją także wzbogacić kompostem) do 2/3 wysokości pojemnika.  

Wybór odpowiedniej doniczki

W przypadku uprawy dalii w doniczkach kluczowy jest wybór odpowiedniego pojemnika. Jego wielkość musi być dopasowana do docelowej wysokości rośliny. W przypadku odmian wyższych niż 100 cm średnica doniczki musi wynosić minimum 30-35 cm, a wysokość - 45-50 cm.

Sadzenie dalii w domu

Kolejnym krokiem jest ułożenie bulw w doniczce i przykrycie ich podłożem. Powinny znajdować się one około 5 cm pod powierzchnią ziemi. Po posadzeniu rośliny należy obficie podlać i umieścić w ciepłym, słonecznym miejscu - na przykład na parapecie. Do doniczek można dodać SUBSTRAL Hydrożel + Ukorzeniacz do Kwiatów Balkonowych.  

Jak sadzić dalie w ogrodzie? 

Przygotowanie podłoża

Pierwszym krokiem jest wykopanie w wybranym miejscu dołka o głębokości minimum 40 cm i umieszczenie w niej warstwy gotowego podłoża, np. SUBSTRAL Gotowe Podłoże bez torfu. Jeśli podłoże jest ubogie i słabej jakości, można do kompostu dodać nieco uniwersalnej ziemi ogrodniczej lub ziemi liściowej. W przygotowanym miejscu należy umieścić bulwy, przykryć około 5 cm warstwą ziemi i obficie podlać.  

Wybór odpowiedniego miejsca

Dalie powinny być sadzone w słonecznym, ale jednocześnie osłoniętym od wiatru miejscu. Dotyczy to szczególnie wysokich odmian, które mogą ulec uszkodzeniu przy silnych podmuchach. Należy także unikać umieszczania ich w zagłębieniach terenu; gromadząca się w nich woda może skutkować chorobami roślin oraz gniciem korzeni. 

Sadzenie dalii w ogrodzie

Przed posadzeniem należy koniecznie sprawdzić, w jakim stanie są bulwy (zwane także karpami). W przypadku pojawienia się zgnilizny lub pleśni porażony fragment należy usunąć, a ranę zabezpieczyć fungicydem. Wyjątkiem są karpy, których większa część została zainfekowana - należy je wyrzucić (nie na kompost!).  

Jeżeli karpy są duże, warto podzielić je na mniejsze. Dzięki temu wyrośnie z nich więcej młodych roślin. Każda część powinna mieć widoczne pęki i składać się z dwóch-trzech bulw. Przed posadzeniem warto przez kilka godzin moczyć je w wodzie oraz dodatkowo w roztworze fungicydu przez ok. 15 minut. 

Pielęgnacja i nawożenie dalii 

Pielęgnacja i nawożenie dalii w domu

Po posadzeniu bulw dalii doniczki powinny przebywać w słonecznym, ciepłym miejscu (np. na parapecie) aż do ustąpienia wiosennych przymrozków. Następnie warto dalie zahartować i wystawić na zewnątrz, na balkon lub taras. 

Hartowanie polega na stopniowym przyzwyczajaniu roślin do warunków panujących na zewnątrz. Początkowo należy ją wystawić na dwór na kilkanaście minut podczas ciepłej i raczej bezwietrznej pogody. Po kilku dniach można zostawić ją w miejscu docelowym na cały dzień, a po kolejnych kilku dniach - także w nocy.  

Ważne, by wybrane stanowisko było słoneczne, ale jednocześnie osłonięte przed ulewami czy wiatrem. Idealnie w tym celu nadają się zadaszone balkony o wystawie południowej lub południowo-zachodniej.  

W okresie wegetacji rośliny należy podlewać, gdy wierzchnia warstwa podłoża przeschnie. Warto przy tym pamiętać, że dalie lepiej zniosą lekkie przesuszenie, niż nadmierne podlewanie, przy czym rośliny umieszczane w doniczkach są bardziej narażone na wysuszenie podłoża niż te rosnące w gruncie. 

Co dwa tygodnie warto zasilać je nawozem do roślin kwitnących (bogatym w potas i fosfor, uboższym w azot), lub raz na sezon użyć nawozu extra długo działającego, np. SUBSTRAL Nawóz Osmocote 2w1 Burza Kwiatów. Jest to szczególnie ważne w okresie, w którym wypuszczają pędy kwiatowe.

Pielęgnacja i nawożenie dalii w ogrodzie

Pierwszą rzeczą, o jakiej należy pamiętać, sadząc wysokie odmiany dalii w ogrodzie, jest zapewnienie im podpórek. Powinny być one wkopane w ziemie już przy sadzeniu bulw – umieszczone w niej później mogą uszkodzić korzenie.  

W okresie wzrostu dalie należy systematycznie i dość obficie podlewać. Latem taka konieczność zachodzi nawet co drugi dzień (lub częściej w przypadku suszy i upałów). Jest to bardzo ważne zwłaszcza w okresie wzrostu - przesuszona roślina wypuści mniej pędów kwiatowych. Dłuższe (aż do jesieni) i obfitsze kwitnienie zapewnia także regularne usuwanie przekwitłych kwiatów.  

W sezonie wegetacyjnym dalie muszą być regularnie nawożone nawozami wieloskładnikowymi. Warto przy tym zwracać uwagę, by nie były one zbyt bogate w azot. Nadmiar tego pierwiastka prowadzi bowiem do rozwoju bujnego, zielonego ulistnienia przy jednoczesnym ubogim kwitnieniu.  

Aby wspomóc rozkrzewianie się roślin, po osiągnięciu przez nie wysokości 10-15 cm warto uszczknąć ich wierzchołki.  

Możliwe problemy, szkodniki i choroby w uprawie dalii 

Jednym z najczęstszych problemów w uprawie dalii jest plamistość liści. Jasne plamy pojawiają się na starszych liściach, które następnie brązowieją i usychają. Przyczyną może być rozwój grzybów lub bakterii. 

Z kolei deformacja liści i zahamowanie wzrostu roślin mogą świadczyć o zakażeniu wirusem mozaiki. Porażone rośliny należy bezwzględnie usunąć - choroba może bowiem przenosić się na inne gatunki w ogrodzie.  

Do stosunkowo częstych chorób grzybowych dalii należy zgnilizna łodyg. Jej objawem jest więdnięcie liści oraz pędów; w celu jej zwalczania stosuje się środki grzybobójcze takie jak SUBSTRAL Saprol Środek Grzybobójczy. 

Spośród szkodników dalie najczęściej atakują: 

• Mszyce
• Opuchlaki - o ich żerowaniu może świadczyć deformacja pąków kwiatowych oraz kwiatostanów, a także pojawianie się nieregularnych dziur w liściach.
• Larwy motyli - podobnie jak w przypadku opuchlaków, wygryzają dziury w liściach.
• Przędziorki - liście tracą kolor, więdną i usychają; czasem można zauważyć także niewielkie pajęczynki. 

Należy pamiętać, że wiele problemów w uprawie dalii spowodowanych jest też nadmiernym podlewaniem lub niedoborem składników pokarmowych. Rośliny, którym brakuje składników odżywczych są małe, mają wiotkie pędy, a ich liście żółkną. Dodatkowo kwitną słabo lub wcale. Dlatego tak ważne jest zapewnienie daliom odpowiednich warunków oraz dostarczanie składników odżywczych. 

Dalie – najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi 

Jak przygotować dalie do zimy?

Aby dalie przetrwały chłodną porę roku, konieczne jest ich prawidłowe zimowanie. W tym celu karpy należy wykopać jesienią, po pierwszych przymrozkach (które doprowadzają do obumierania pędów). Po oczyszczeniu z ziemi muszą być osuszone poprzez umieszczenie ich na kilka dni w ciepłym i suchym miejscu. Pozwala to na zmniejszenie ryzyka gnicia podczas przechowywania. 

Gdzie trzymać bulwy dalii podczas zimy? 

Bulwy dalii muszą być trzymane w przewiewnym miejscu, w którym panuje w miarę możliwości stała temperatura 5-8 stopni Celsjusza. Najlepiej, jeśli w tym celu zostaną umieszczone w ażurowych skrzynkach i okryte suchym torfem, piaskiem lub trocinami. Można w tym celu wykorzystać też papier lub gazety. Warto regularnie sprawdzać stan przechowywanych karp, by móc szybko usunąć te, które zaczynają gnić lub pokrywać się pleśnią.