Uprawa kukurydzy - kiedy i jak siać kukurydzę?

Odmiany kukurydzy

Kukurydza jest częstym towarzyszem dań kuchni meksykańskiej i bez niej nie można sobie wyobrazić zupy meksykańskiej czy tradycyjnej kukurydzianej zupy krem z grzankami. Pojawia się także w kuchni teksańskiej w chili con carne – potrawie popularnej również w Polsce. Gotowana kukurydza jest świetnym dodatkiem do dania głównego, a jej ziarna często dodajemy do rozmaitych sałatek. Z kukurydzy jest też robiona kiszonka, czyli pasza dla zwierząt.

Uprawę kukurydzy możemy rozpocząć w przydomowym ogrodzie lub na działce – nasiona kukurydzy cukrowej (Zea mays) znajdziemy w każdym ogrodowym markecie.

W Polsce najpopularniejszymi odmianami uprawianej kukurydzy są między innymi „Golden Bantam” o delikatnym, słodkim i miękkim ziarnie, oraz „Martek F1”, która jest odmianą bardzo plenną i o dużych kolbach.

Odmiany hybrydowe kukurydzy F1 dają najsłodsze ziarna, a „Early Extra Sweet” jest standardem, do którego wszystkie nowe odmiany dążą pod względem rozmiarów kolby i smakowitości ziaren. Inne odmiany „Marika”, „Sweet Perfection” i „Early Bird” są również wysokiej jakości i smaczne.

Dzięki nowoczesnym technikom uprawy kukurydzy zwiększono słodycz współczesnych odmian, co dobrze obrazują „Butterscotch” oraz „Swift”. Jeśli wolimy mniej gumowatą konsystencję, wybierzmy delikatne odmiany jak „Lark” i „Extra Tender and Sweet”.

Jakie narzędzia i sprzęty są potrzebne do uprawy kukurydzy cukrowej?

Kukurydzę możemy zasiać w ogródku warzywnym bezpośrednio w ziemi lub też z rozsady. Każda z tych czynności wymaga odpowiednich narzędzi, które są standardowym sprzętem ogrodowym. Ponieważ kukurydza cukrowa wymaga gleby w miarę żyznej, warto zastosować przed siewem nawóz mineralny, a po około dwóch tygodniach od zasadzenia – odżywki do roślin ogrodowych.

Czego potrzebujemy do uprawy kukurydzy cukrowej:

• odpowiednia ziemia (próchnicza, ciepła, przepuszczalna o pH od 6 do 6,5),
• nawóz mineralny,
• odżywka do roślin ogrodowych,
• nasiona kukurydzy słodkiej,
• doniczki, jeżeli siejemy kukurydzę z rozsady,
• propagator (rozsadnik) lub folia.

Nasiona kukurydzy dostaniemy w sklepach nasiennych i w dziale ogrodniczym marketów budowlanych.

Jak uprawiać kukurydzę cukrową?

Do uprawy kukurydzy należy wybrać miejsce dobrze nasłonecznione i osłonięte od silnych wiatrów. Kukurydza cukrowa rośnie na większości gleb pod warunkiem, że ziemia jest dobrze osuszona, ale też zawiera dużo wilgoci. Pamiętajmy również, że roślina jest zapylana przez pyłki przenoszone przez wiatr, dlatego rośliny muszą być uprawiane razem, w blokach, a nie w pojedynczym rzędzie lub rozrzucone po grządkach.

Kiedy sadzi się kukurydzę? Pod koniec maja lub na początku czerwca możemy zasiać nasiona bezpośrednio w ziemi. Wysiew nasion kukurydzy do doniczki możemy przeprowadzić pod koniec kwietnia lub na początku maja, aby zapewnić roślinie szybki start i wyprodukować wcześniejszy plon.

Do uprawy kukurydzy należy wybrać miejsce dobrze nasłonecznione i osłonięte od silnych wiatrów. Kukurydza cukrowa rośnie na większości gleb pod warunkiem, że ziemia jest dobrze osuszona, ale też zawiera dużo wilgoci. Pamiętajmy również, że roślina jest zapylana przez pyłki przenoszone przez wiatr, dlatego rośliny muszą być uprawiane razem, w blokach, a nie w pojedynczym rzędzie lub rozrzucone po grządkach.

Najważniejsze zasady uprawy kukurydzy cukrowej:

1. Przed siewem kukurydzy należy użyźnić glebę, aby była bogata w składniki odżywcze. W tym celu możemy użyć obornika, kompost ogrodowy lub polepszacz do gleby. Następnie należy dodać uniwersalny nawóz, aby zapewnić roślinom pożywienie.
2. Ze względu na bardzo duże wymagania świetlne kukurydza powinna być wysiewana w blokach po kilkanaście nasion w rzędzie. Międzyrzędzie powinno wynosić 45 cm. Dzięki takiej odległości roślin od siebie ograniczymy wzajemną konkurencję o światło. Ponadto taki rozstaw jest wystarczający, aby zapewnić dobre zapylanie i pełne kolby.
3. Jeżeli siejemy kukurydzę cukrową bezpośrednio w ziemi, nasiona umieszczamy w glebie na głębokości około 4 cm. Lepsze wyniki uprawy uzyskamy, jeśli gleba zostanie wstępnie podgrzana przez dwa tygodnie za pomocą kloszów lub przezroczystych plastikowych osłon. Po wysianiu pozostawiamy osłony na miejscu, aż rośliny urosną i dotkną wierzchołka.
4. W przypadku uprawy w doniczce wypełniamy pojedyncze doniczki lub pojemniki dobrym kompostem. Trzymamy rośliny w pomieszczeniach do początku czerwca, kiedy będą gotowe do sadzenia.
5. Kukurydza jest rośliną ciepłolubną, więc powinniśmy sadzonkom zapewnić stałe ciepło. Możemy rozważyć uprawę kukurydzy pod folią, która zapewnia wymagane ciepło i ochronę dla roślin. Co więcej, ta metoda siewu kukurydzy jest coraz popularniejsza, ponieważ kukurydza rosnąca pod folią daje większe plony od tradycyjnie zasianej kukurydzy.

Jak pielęgnować kukurydzę cukrową?

Wprawdzie kukurydza jest rośliną ciepłolubną, która najlepiej rośnie przy suchym powietrzu, ale musi mieć zapewniony dostęp do wody. Dokładnie podlewajmy glebę podczas dłuższych okresów suszy – jest to niezbędne, zwłaszcza gdy rośliny się rozwijają i kwitną, a kolby pęcznieją.

Kiedy rośliny zaczynają kwitnąć, a kolby nabierać objętości, nawozimy kukurydzę co dwa tygodnie. Najlepiej zastosować płynny nawóz.

Jeśli korzenie pojawią się u podstawy łodygi, przykrywamy je ziemią, aby poprawić stabilność i wzmocnić odporność rośliny na działanie wiatru.

Aby pomóc w zapyleniu, możemy postukać delikatnie w roślinę, gdy męskie kwiaty się otworzą. Kwiaty męskie to wiechy złożone, osadzone na wierzchołkach źdźbeł. Pamiętajmy, że im słabsze zapylenie, tym słabiej będą wypełnione kolby kukurydzy.

Jak i kiedy zbierać kukurydzę cukrową?

Kwiaty żeńskie są umiejscowione na skróconych, bocznych pędach kukurydzy. To one przekształcają się w osadki, tworząc kolby. Kiedy kwiaty żeńskie na wierzchu kolb staną się czekoladowo-brązowe, sprawdzamy, czy kolba jest dojrzała. Zwykle to następuje pod koniec września lub na początku października.

Jak najlepiej sprawdzić, czy kukurydza jest gotowa do zbioru? Odciągamy część liści pokrywających kolbę i naciskamy kciukiem jedno lub dwa ziarna. Następnie:

• Jeżeli zawartość jest kremowa, kukurydza jest gotowa do spożycia.
• Jeśli masa jest przeźroczysta, oznacza to, że nasza kukurydza jest niedojrzała i musimy jeszcze poczekać.
• Może się zdarzyć, że kukurydza dojrzewała za długo – wtedy środek ziarenka jest twardawy i zbity.

Po zbiorze gotujemy jak najszybciej w wodzie bez soli – tylko wtedy uzyskamy pyszną kukurydzę o słodkim smaku! Zbierzmy tylko tyle kukurydzy, ile potrzebujemy, ponieważ kukurydza nie nadaje się do długiego przechowywania i pozostawiona w lodówce na dzień lub dwa traci już swoją charakterystyczną słodycz.

Możliwe problemy, szkodniki i choroby w uprawie kukurydzy cukrowej

Największym zagrożeniem dla uprawy kukurydzy cukrowej są chwasty, ponieważ mogą doprowadzić do obniżenia plonu ziarna, a nawet całkowitej utraty plonu. Dlatego też grządki należy regularnie odchwaszczać. Warto również stosować preparaty doglebowe, które chronią kukurydzę przed oddziaływaniem chwastów.

Od momentu siewu aż po sam zbiór kukurydzy towarzyszą liczne szkodniki, w tym drutowce oraz ploniarka zbożówka. Z czego największym zagrożeniem jest omacnica prosowianka, stonka kukurydziana oraz mszyce.

Omacnica prosowianka

Motyl nocny z rodziny omacnicowatych, który preferuje rośliny mające więcej cukru. Powoduje straty w plonach wynoszące średnio 20-30%, doprowadzając do m.in. nieprawidłowego wykształcania ziaren w kolbach oraz przedwczesnego zasychania kolb. Aby pozbyć się omacnicy prosowianki w kukurydzy, należy zastosować specjalistyczny preparat.

Stonka kukurydziana

Gatunek inwazyjnego chrząszcza z rodziny stonkowatych. Owad cechuje się dużą żywotnością, tj. wcześnie się pojawia i też dłużej pozostaje na uprawie, cały czas składając jaja – jedna samica może złożyć aż do 1400 jaj. Stonkę można zwalczać poprzez zróżnicowanie uprawy, a konkretnie stosując dookoła wysiew kukurydzy wczesnej. Ważne jest usuwanie chwastów, zwłaszcza tych, które mogą dostarczać pyłek zapłodnionym samicom stonki. Pomaga również stosowanie minimum dwuletniej przerwy w uprawie kukurydzy.

Mszyce na kukurydzy

Kukurydzę atakują najczęściej mszyce czeremchowo-zbożowa oraz różano-trawowa. Owady te wysysają z rośliny soki, osłabiając jej wzrost. Co ważne, przenoszą wirusy i powodują choroby wirusowe jak np. żółta karłowatość jęczmienia na kukurydzy. Szkodniki można zwalczyć naturalnymi metodami – naparem z łusek cebuli lub czosnku albo też gotowym preparatem, najlepiej ekologicznym.