Hoe verzorg je orchideeën?

De verschillende soorten orchideeën

De meeste orchideeën zijn epifyten, maar sommige wortelen ook in de grond.

Epifytische orchideeën

Enkele voorbeelden van epifytische orchideeën zijn de bijzonder populaire Phalaenopsis of vlinderorchidee, en de heerlijk geurende Cattleya en Oncidium.

We mogen zeker ook de Vanda niet vergeten, die bijzonder wordt gewaardeerd om zijn grote, extravagante bloemen. Deze epifyt wordt gewoonlijk verkocht en gekweekt met blote wortel, net als in zijn natuurlijke omgeving.

Semiterrestrische orchideeën

Orchideeën zoals Paphiopedilum (venusschoentjes) wortelen wel in de bodem. 

In de natuur komen deze orchideeën vooral voor in bossen.  

Hoe kweek je orchideeën?

Orchideeën zaaien

Orchideeën zijn vooral populair door hun prachtige bloemen. Ze kunnen ook voor hun zaad worden gekweekt, maar daarvoor is heel specifiek materiaal nodig. We raden dan ook eerder aan om meteen de bloeiende planten te kopen.

Orchideeën verzorgen 

Dit zijn de basisbenodigdheden om thuis orchideeën te verzorgen en te verpotten: 

1. Meststof voor orchideeën
2.  Een gieter
3. Speciale orchideeënpotgrond
4. Plantensteunen en kunststofbandjes
5. Orchideeënmeststof of meststofstaafjes voor orchideeën
6. Een doorzichtige plastic pot 
7. Speciale hydraterende orchideeënspray
8. Een snoeischaar
9. Hydrokorrels (Optioneel)
10. Een sierbloempot (optioneel)

Waarom verpot je orchideeën beter na aankoop?

Op die manier kun je de wortels en het substraat van je nieuwe huisgenoot grondig inspecteren en nagaan of er geen sporen zijn van ziektes of parasieten. 

• Haal de plant voorzichtig uit de pot en verwijder zachtjes het substraat van de wortels. Om het makkelijker te maken kun je de wortels onder de kraan houden of een tiental minuten onderdompelen. Ze worden namelijk buigzamer en minder breekbaar als ze nat zijn. 




• De luchtwortels van orchideeën zijn meestal bleek, met groene uiteinden. Verwijder ze in geen geval. Ze zijn voor de plant essentieel om te overleven. Dode wortels mag je daarentegen snoeien met een gesteriliseerd instrument. Om na te gaan of een wortel dood is, hoef je er enkel op te drukken: is de wortel stevig, dan leeft hij. Is hij zacht of verlept, dan heeft de plant hem niet meer nodig. 




• Verpot de plant in een pot die even groot of iets groter is, en zorg ervoor dat de wortels voldoende ruimte hebben. Een doorzichtige plastic pot is ideaal: zo kun je regelmatig de staat van de wortels controleren. Vind je dat esthetisch maar niets, dan kun je de pot in een sierbloempot zetten.




• Voeg beetje per beetje het nieuwe substraat toe en tik daarbij op de pot om de ruimte tussen de wortels goed op te vullen. Gebruik speciale orchideeënpotgrond, want gewone potgrond is niet geschikt. Het substraat vervangt de aarde zonder de wortels te verstikken. Speciale orchideeënpotgrond bestaat uit een mengeling van houtschors, houtskool, veenmos en kokosnootschillen. Het resultaat is luchtig en voedend en houdt vocht vast, zodat de wortels het kunnen absorberen.




• Als je wilt, kun je één tot twee keer per maand vloeibare meststof gebruiken, of vaker wanneer de orchidee bloeit.




• Na het bloeien snij je met de snoeischaar de uitgebloeide steel aan de voet van de plant af.




• Verpot je orchidee om de twee tot vier jaar, afhankelijk van de soort. 

Verschillende soorten orchideeën verzorgen

• Orchideeën zoals Phalaenopsis en Oncidium verkiezen gefilterd licht. Hun bladeren kunnen namelijk verbranden bij een rechtstreekse blootstelling, zeker in streken met een heet klimaat. 




• Overweeg je een plekje in de zon voor je orchidee? Dan zijn Cattleya, Vanda of Dendrobium een goed idee. Die houden immers van warmte en zelfs van direct zonlicht. Voor andere soorten raden we aan om gordijnen of een jaloezie te gebruiken.




• De meeste orchideeën houden van een temperatuur tussen 18 en 25 °C. Op koudere plaatsen kunnen bepaalde soorten, zoals Dendrobium, problemen krijgen of komen ze niet tot bloei. 




• Orchideeën zoals Cymbidium en Phalaenopsis verkiezen een kleine daling in temperatuur om tot bloei te komen. Houd er echter rekening mee dat plotse temperatuursveranderingen de plant langdurig negatief kunnen beïnvloeden. Dat geldt bovendien voor elke soort. 

Hoe geef je orchideeën water? 

Orchideeën krijgen graag regelmatig water, zeker wanneer ze groeien. De frequentie van water geven hangt vaak af van de temperatuur en de luchtvochtigheid. Geef dus vaker water als de verwarming aan staat en de lucht binnen vrij droog is. 

Maak het substraat en de wortels daarbij voldoende nat, maar zonder te overdrijven. Verwijder water dat tussen de bladeren blijft staan. Stilstaand water kan immers schimmels veroorzaken. De makkelijkste methode bestaat erin om de pot van de orchidee 5 à 10 minuten onder te dompelen in een grotere pot en vervolgens te laten uitlekken in de gootsteen. Gebruik altijd water op kamertemperatuur. Koud of heet water kan de wortels beschadigen. 

Let op signalen van watertekort afhankelijk van de soort. Bijvoorbeeld:

• Phalaenopsis: de glanzend groene wortels worden zilvergrijs bij watertekort.




• Oncidium en Cattleya: controleer of het substraat droog aanvoelt voor je water geeft.

Orchideeën: dagelijkse verzorging

Niet alle orchideeën hebben dezelfde behoeften: Phalaenopsis vindt het niet erg dat je eens water vergeet te geven, terwijl Vandas en Paphiopedilum meer vocht nodig hebben om zich goed te ontwikkelen.

Orchideeën verzamelen voedingsstoffen en water via hun wortels, en die zijn in de natuur blootgesteld aan de lucht. Zorgen voor gezonde wortels is dan ook cruciaal om met succes orchideeën te houden. 

Mest gebruiken en regelmatig water geven houdt je orchideeën gezond, maar regelmatig controleren op dode of zieke wortels kan je orchideeën het leven redden. Ook een goede ventilatie is vitaal voor de gezondheid van de wortels. Maak je overigens geen zorgen: door op de juiste manier te werk te gaan is het altijd mogelijk om je orchidee opnieuw te laten bloeien.

Denk daarbij steeds aan de volgende tips: gebruik een pot met ventilatie en gaten onderaan en geef beperkt en slim water.  

De beste orchideeënsoort kiezen voor bij jou thuis

In veel gevallen is Phalaenopsis een ideale keuze. De plant verdraagt immers vrij lichtarme omgevingen, bloeit heel lang en komt onregelmatig water geven redelijk makkelijk te boven.

 

Ook Paphiopedilum heeft heel wat troeven.  Hij is wel moeilijker te vinden, maar kan maandenlang bloeien. Door zijn vaak gemarmerde bladeren is het bovendien ook buiten het bloeiseizoen een decoratieve kamerplant. 

Mogelijke problemen bij orchideeën

Wees voorzichtig wanneer je je planten water geeft. De bladeren en wortels haten stilstaand water en kunnen gaan rotten. Als de zomer nadert, hoef je niet te stressen wanneer je met vakantie gaat. Er bestaan tal van mogelijkheden om je planten water te geven terwijl je er niet bent.

Ziekten en plaagdieren bij orchideeën

Schild- en wolluizen komen vaak voor op orchideeën en kunnen de plant langdurig verzwakken. Behandel het probleem met verdunde bruine zeep. Wees ook op je hoede voor mijten (spint), witte vliegen (aleurodes) en bladluizen die zich te goed doen aan het sap van je Phalaenopsis of Cattleya. Maak bij een ernstige plaag gebruik van een Substral Duo-stick. Verzorgen kun je ook met bruine zeep. 

Orchideeën kunnen ook last krijgen van grauwe schimmel, waarbij de bloemen grijze rotte delen krijgen, of anthracnose, waarbij er zwarte vlekken ontstaan. In beide gevallen is het belangrijk om de juiste groeiomstandigheden te voorzien (voldoende licht en water, juiste temperatuur) en de aangetaste delen te verwijderen.