Pokrzywa to roślina, którą przeważnie usuwamy z ogrodu – traktujemy ją jak chwast, który należy wytępić. To błąd! Pokrzywa, mimo że jest inwazyjna i powoduje oparzenia skórne, ma wiele cennych właściwości. Nie wyrzucaj pokrzywy, lecz poznaj i wykorzystaj jej dobrodziejstwa.
Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica) to najczęściej spotykany rodzaj, chociaż cała rodzina zawiera ponad 50 gatunków, które można spotkać na łąkach i w naszych ogrodach. Są to między innymi pokrzywa żegawka (Urtica urens L.), pokrzywa kijowska (Urtica kioviensis), pokrzywa kuleczkowata (Urtica pilulifera L.), czy pokrzywa konopiolistna (Urtica cannabina L.).
Wszystkie pokrzywy mają cenne właściwości - można je wykorzystać na wiele sposobów, np. zrobić z nich napar do picia, naturalny szampon, dodać do sałatki lub zrobić naturalny nawóz lub środek zwalczający szkodniki.
Pokrzywa występuje licznie w całej Polsce, możecie ją znaleźć na łąkach i pastwiskach, nad brzegami rzek i stawów. Pokrzywa rośnie bujnie w próchniczej i żyznej ziemi, która jest bogata w azot, pierwiastek niezbędny do prawidłowego rozwoju roślin. Kwitnie na początku lata i wtedy warto ją zebrać.
Właściwości pokrzywy
Pokrzywa zawiera wiele cennych składników, takich jak witaminy (m.in. B2, C, K) i minerały (np. potas, fosfor, żelazo, wapń, magnez). Pokrzywa jest wykorzystywana w medycynie ludowej z racji swoich właściwości prozdrowotnych. Ma liczne zastosowania w zielarstwie, kuchni i kosmetyce.
Najczęściej jest spożywana w postaci herbaty. Szczególnie poleca się ją osobom, które chcą poprawić stan skóry i włosów lub tym, które walczą z łupieżem. Pokrzywa jest zalecana także na problemy z trawieniem – poprawia pracę wątroby, oczyszcza z toksyn, hamuje krwawienia i wspomaga leczenie anemii.
Nawóz z pokrzywy
Gnojówka z pokrzywy to doskonały nawóz roślinny. Można nim podlewać warzywa, np. pomidory, ogórki, a także drzewa i krzewy owocowe. Najlepsza do zrobienia nawozu jest młoda pokrzywa, która jeszcze nie kwitnie, ponieważ ma ona wtedy najwyższe stężenie dobroczynnych składników. Nawóz można zrobić samemu, a przepis jest on dość łatwy i nie wymaga dużo pracy.
Niezbędny sprzęt
Do zrobienia gnojówki z pokrzywy będziesz potrzebować:
- Odpowiedni pojemnik, np. plastikowe wiadro 10-litrowe
- Pociętą na kawałki pokrzywę – 1 kg
- Łopatkę do mieszania
- Kilka litrów wody (może to być odstana deszczówka)
- Ochronne rękawiczki
- Nóż lub nożyczki do cięcia pokrzywy
Jak zrobić nawóz z pokrzywy?
Gnojówka z pokrzywy jest prosta w wykonaniu. Do wiadra wkładamy pociętą pokrzywę i zalewamy wodą (do około ⅔ pojemności). Wiadro należy nakryć gazą, aby umożliwić dostęp powietrza. Podczas fermentacji nawóz będzie się pienić, więc nie wypełniaj wiadra wodą po sam brzeg. Naczynie odstawiamy w bezpiecznym i zacienionym miejscu na 2-3 tygodnie. Codziennie należy mieszać gnojówkę. Zdarza się, że nawóz może być gotowy szybciej, np. już po tygodniu, zwłaszcza gdy jest ciepło i proces fermentacji przyspiesza. Ciemny kolor wody oraz brak piany w wiadrze oznacza koniec fermentacji, a nawóz jest gotowy do użycia. Jedynym minusem gnojówki jest jej zapach – ma ona bardzo nieprzyjemną woń, którą można nieco osłabić poprzez dodanie roztworu waleriany lub mączki bazaltowej. Niektórzy dodają kwitnącego kozłka lekarskiego, aby zniwelować zapach.
Zastosowanie gnojówki z pokrzywy
Z racji na liczne właściwości, gnojówka z pokrzywy jest cennym preparatem. Nawóz z pokrzywy stosuje się do podlewania roślin, zwłaszcza tych, które mają duże wymagania pokarmowe. Wpływa on pozytywnie na kondycję roślin i wspomaga ich rozwój. Gnojówka to także doskonały środek ochronny przeciwko szkodnikom, m.in. mszycom, mączniakom, pleśniom. Należy pamiętać, że jest to dość silny nawóz i należy go rozcieńczyć w proporcji 1:10 lub nawet 1:20. Tak przygotowany roztwór wlewamy do butelki ze spryskiwaczem i używamy go co dwa tygodnie. Wiele osób zastanawia się, jak często podlewać gnojówką z pokrzyw. Zaleca się, aby nie stosować jej zbyt często, wystarczy dwa razy w miesiącu lub rzadziej.
Pokrzywa jako kompost
Świeżo zebrana pokrzywa może posłużyć także jako ściółka do warzyw – poprawia ona strukturę gleby i podnosi wydajność plonów. Wystarczy położyć grubą warstwę pokrzywy (około 3-5 cm) między rzędami pomidorów lub ogórków. Pokrzywę można także dodać do kompostu lub podlewać go wyciągiem z pokrzywy. Zawarte w pokrzywie składniki, przyspieszają powstawanie kompostu, a także wzbogacają go o składniki odżywcze.
Wyciąg z pokrzywy
Nieco łagodniejszą wersją gnojówki jest wyciąg z pokrzywy – przygotowuje się go tak samo jak nawóz, z tą różnicą, że już po pierwszym dniu zlewa się wodę (nie czeka się na fermentację) i nie trzeba go już później rozcieńczać. Taki preparat można stosować w formie spreju przez cały okres wegetacyjny roślin jako środek zapobiegawczy.
Kiedy nie stosować gnojówki z pokrzywy?
Nawóz z pokrzywy nie jest potrzebny roślinom, które nie mają wysokich wymagań odżywczych. Są to te, które lubią ubogie gleby, np. słoneczniki, nawłocie, krwawniki oraz te, które rosną wolniej, np. rośliny płożące i okrywowe.
Gotowe preparaty z pokrzywy
Jeśli nie masz możliwości zrobienia gnojówki z pokrzywy, to możesz kupić gotowe preparaty w sklepie ogrodniczym. Najczęściej są to koncentrat do podlewania lub gnojówka do oprysku przeciwko szkodnikom. Producenci często na opakowaniu zamieszczają informację o tym, do jakich roślin stosować nawóz, np. “gnojówka z pokrzyw na rododendrony” lub “gnojówka z pokrzywy na trawnik”.
Jak widać, pokrzywa ma wiele zastosowań. Wypróbuj już dziś ten niepozorny chwast.
