Hoe hulst planten en kweken?
De hulstplant is een langzaam groeiende boom. Het is de enige loofboom die groen blijft in de winter en van nature voorkomt in België, Nederland en Luxemburg. Hulst wordt daarom vaak gebruikt in heggen, hagen en houtkanten. Een hulstplant kan daarbij prima in de schaduw staan.
Hulstbomen zijn planten met een houten stam en kruin. Ze kunnen meer dan 10 meter hoog worden. Een hulstboom wordt gemiddeld 100 jaar oud. De bladeren zijn leerachtig, getand en met stekels aan de uiteinden.
We zien hulst ook vaak als struik of heester. Struiken van hulst zijn vaak niet zo hoog. Ze hebben geen duidelijke stam, omdat takken vaak beginnen bij de grond.
De hulst kent mannelijke en vrouwelijke soorten. Mannelijke planten hebben geelachtige bloemen. Terwijl de bloemen van de vrouwelijke plant witter en kleiner zijn. Na de bloeitijd ontstaan rode bessen. Die zijn giftig voor katten, honden, paarden en mensen.
Met kerst gebruiken mensen hulstplanten vaak in kransen en kerststukjes. Het altijd groenblijvende blad is symbolisch: het staat voor hoop in die donkere dagen. Ook biedt de hulstplant volgens oud bijgeloof bescherming tegen blikseminslag, heksen en demonen1.
Het zeer dichte, witte hout van de hulstboom wordt gebruikt voor meubilair, klein snijwerk en inlegwerk. En wat veel mensen niet weten, is dat je van de jonge bladeren thee kunt trekken. De thee van hulstbladeren werkt koortsverlagend en urinedrijvend.
Soorten hulst
De hulst komt uit de familie van tweezaadlobbige planten. Over de hele wereld komen meer dan 400 soorten hulst voor.
Door hulstplanten met positieve eigenschappen te stekken zijn in de loop der tijd veel nieuwe rassen (cultivars) ontstaan. Denk bij positieve eigenschappen aan: bladvorm en -kleur, vorming van bessen, groeisnelheid en resistentie tegen ziektes.
De hulstsoorten die we in de Benelux het beste kunnen kweken zijn:
| Merknaam hulst | Latijnse naam | Kenmerken |
| Silver Milkmaid | Ilex aquifolium | Een bonte hulst met donkergroen, stekelig blad met crèmewitte schakering. In de herfst kunnen rode bessen ontstaan. |
| Silver Queen | Ilex aquifolium | Een mannelijke hulstboom waarvan de gekartelde, glanzende bladeren in het oog springende zilveren randen hebben. De stengels en jonge blaadjes zijn paars. |
| Belgica Aurea | Ilex x altaclerensis | Een sterke, hybride hulstboom met grote bladeren en bessen. De bladeren zijn donkergroen, ongeveer tien centimeter lang met een gele rand. |
| Hollywood | Ilex dimorphophylla | Een Japanse hulst die met zijn afgeronde, compacte vorm heel geschikt is voor kleine tuinen. Deze hulst plant wordt vaak gebruikt als bonsai. De bladeren van de Hollywood hulst zijn klein, glanzend, stekelig en ovaal. Deze hulst blijft het hele jaar heldergroen en krijgt rode bessen in de herfst |
| Chestnut leaf | Ilex x koehneana | Een hulst die snel uitgroeit tot een piramidevormige hulstboom. Het blad is glanzend groen kastanjeachtig. Laat in de herfst krijgt deze boom veel rode bessen. |
Wat heb je nodig om hulst te kweken?
Je hebt het volgende gereedschap nodig om hulst te kweken:
- handschoenen en kleren met lange mouwen die beschermen tegen de stekelige bladeren van de hulst.
- een schop waarmee je de greppels of kuilen graaft waarin de plant of haag komt te staan.
- een tuinslang met sproeikop of grote emmer van tenminste 5 liter. Vooral na het planten van hulst, heeft deze 5-10 liter water nodig. Hoe groter de plant, hoe meer water. Zorg dat het water zich niet verspreidt en goed wordt opgenomen rondom de plant. Bijvoorbeeld door een dijkje of greppel te graven.
- een snoeischaar of heggenschaar voor de heg van hulst.
Hulst kweken voor bessen
In de late herfst groeien bessen aan de vrouwelijke hulstplant. Maar hiervoor moeten ze wel bestoven worden. Als je niet zeker weet of binnen een straal van 500 meter hulstbomen staan, heb je dus ook mannelijke planten nodig.
Hulstplanten kopen, stekken of uit zaad laten groeien
Hulst groeit uit zaad maar kan ook gestekt worden. Verzamel de bessen in december tot februari. Verwijder het vruchtvlees en spoel de zaadjes af. Plant deze in turfvrije potgrond zoals Substral Potgrond voor Aanplantingen en laat ze buiten ontkiemen. Natuurlijk kan je hulstplanten, hulstbomen of hele hagen ook bij de specialist of het tuincentrum kopen.
Waar een hulst planten en plaatsen?
De hulstboom komt in de natuur voor in beuken- en eikenbossen. Hulst verdraagt een zure grond. Maar kan slecht tegen te droge of drassige grond.
Bij een hele stevige grond kan je grit gebruiken. Dit is fijngebroken natuursteen, dat zorgt voor een betere afwatering voor de hulstplant. Goede drainage is namelijk belangrijk voor hulst.
De ideale standplaats van een hulstboom is achter in de border. Geef de hulst genoeg ruimte, want de plant kan groot worden. Als de hulstplant te dicht op andere planten of bomen staat, kan de hulstboom of -struik kromgroeien. Daarbij ontstaan kale plekken aan de verdrukte kant.
Heb je een andere plek in gedachten of wil je de hulstplan klein houden, dan kan je de hulst makkelijk snoeien. Hierover later meer.
Het maakt niet uit of je de boom in de zon, halfschaduw of schaduw zet. Belangrijk om te weten, is dat een hulstplant dieper groene bladeren krijgt op een zonnige plaats.
Je hulstboom voeden en verzorgen
Een hulstplant is eenvoudig te verzorgen. Lees wat je kunt doen om hulstplanten het hele jaar door mooi te houden.
Hulst in de lente
Controleer de hulstplant in de lente. Blijft de groei achter of zijn de bladeren niet zo mooi? Gebruik dan organische mest om de hulst extra voedingsstoffen te geven. Staat je hulst in een pot? Gebruik dan Substral® Osmocote® Langwerkende meststofkegels voor terras & balkon. Dit voorkomt verbrande jonge wortels en helpt de plant tijdens de hele groei- en bloeiperiode.
Hulst snoeien in de lente
We raden aan om hulstplanten twee keer per jaar te snoeien. De beste tijd is het voorjaar, als het niet meer vriest. Als je een hulst niet snoeit, kan deze enorm groeien in de breedte, zijn vorm verliezen en een verwaarloosde uitstraling krijgen.
De hulstplant kan tegen sterke snoei. Veel takken wegsnoeien is geen probleem. Het stimuleert juist dat de hulst mooi vol terug groeit. Snoei de Japanse hulst in mei, om deze in vorm te houden.
Hulst in de zomer
Zorg tijdens droge zomermaanden dat de grond waarin hulst staat voldoende water krijgt.
Hulst snoeien in de nazomer
Hulstbomen, -struiken en -hagen zijn makkelijk te snoeien. Doe dit naar eigen wens. Als je hulst een keer per jaar snoeit, doe dit dan in de nazomer. Voordat nieuwe groene takken gaan verhouten.
Lagere delen van de hulstplant hebben soms dode takken. Vooral op schaduwrijke plekken. Haal deze dode takken weg. Verwijder ook zieke, afstervende en schurende takken. Als hulsten gekke scheuten krijgen, dan kan je deze net boven een knop terugsnoeien.
Bonte hulst krijgt soms effen groene scheuten. Snoei deze nieuwe takken snel weg, tot net in het houtgedeelte met de gewenste bonte bladeren. De Japanse hulst moet in mei en september worden gesnoeid om ze in vorm te houden.
Je kunt alle zijscheuten van de stam verwijderen tot op een hoogte naar wens. Ook kan je alle takken knippen om een grote hulst te verkleinen en/of de gewenste vorm te krijgen.
Hulst in de herfst
In de herfst een laag compost of blad mulch verspreiden rond de stam, is een goede manier om vochtige, voedselrijke grond te bevorderen. Ook kan je nu wat Substral® Osmocote® Langwerkende meststof voor hagen en coniferen geven om de plant gezond te houden. Stikstofmest zal de bladeren helderder kleuren en groter maken.
Hulst in de winter
Zoals gezegd, blijft de hulstplant in de winter mooi groen. Daarbij hoef je de winterharde hulst niet te bedekken om te beschermen tegen vorst. Hoewel we aanraden om jonge hulst met noppenfolie te beschermen tegen strenge vorst.
Hulst planten in de winter
Nieuwe hulst planten en hulst verplaatsen, doe je in de winter. Zorg dat het niet vriest en dat je de plantenwortels bedekt terwijl je de volgende stappen volgt:
- Verwijder onkruid op de plek waar je de hulst wilt plaatsen.
- Graaf een grote kuil of greppel van minimaal 35 centimeter breed en 50 centimeter diep.
- Span een lijn als je een hulst haag wilt plaatsen, zodat deze mooi recht wordt.
- Bedek de bodem met goed verteerde compost of woel de aarde onder in de kuil los.
- Plant de hulst.
- Vul het gat met grond uit het gat en vul eventueel aan met goede compost.
- Stamp voorzichtig aan, zodat de grond waterdoorlatend blijft.
- Geef na het planten van hulst voldoende water. Hoe groter de plant hoe meer water.
Belangrijkste kenmerken van hulst
Samenvatting hier
| Bloeiseizoen(en) | Eind april tot begin juni |
| Gebladerte seizoen(en) | Groenblijvend |
| Zonlicht | Bij voorkeur gedeeltelijke schaduw |
| Grondsoort | Goed gedraineerde, zure grond |
| Bodem pH | 5,0 tot 6,5 |
| Bodemvocht | Gelijkmatig vochtige grond |
| Ultieme hoogte | Doorgaans 60 cm tot 9 m |
| Ultieme spreiding | Doorgaans 60 cm tot 4,5 m |
| Tijd tot ultieme hoogte | Afhankelijk van soort, 5 tot 20 jaar |
Veelgestelde vragen over hulst
Zijn er specifieke hulstvariëteiten die bijzonder geschikt zijn voor de teelt in België?
Ilex aquifolium is een inheemse hulst die heel goed gedijt in België.
Hoe kunnen tuiniers hulstplanten aanmoedigen om meer bessen te produceren?
Hulstplanten dragen meer vruchten op plaatsen met goed licht.
Wat is de meest effectieve natuurlijke of organische meststof voor hulstplanten?
Voor de bemesting van hulstplanten kan je het beste compost, mest, of zelfs een in-water-oplosbare-meststof gebruiken. In het najaar een laag mulch van compost of blad rondom de stam plaatsen, zorgt voor de gewenste vochtige, voedselrijke grond.
Wat zijn enkele creatieve manieren om hulstplanten op te nemen in landschapsontwerpen?
Een mooie plek voor hulst is in de schaduw van grotere bomen. Daarbij kan een haag van hulst ook heel praktisch zijn, als inbraakwerende haag. In kleine tuinen staat de Japanse hulst erg goed.
Veel voorkomende ziekten en plagen bij hulst
Hulst is een sterke plant die de winter makkelijk doorstaat en bijna niet buigt voor ziektes, ongedierte en weersomstandigheden. Er zijn maar twee dingen die een hulstplant kunnen aantasten: een schimmelziekte en de hulstvlieg.
Schimmel in hulst
De schimmel Phytophthora ilicis, vermoedelijk uit Noord-Amerika, maakt hulstplanten ziek. Helaas is het probleem de laatste jaren toegenomen. De schimmelziekte veroorzaakt verkleuring van bladeren en stengels en bladverlies. Er is geen behandeling mogelijk. Zie je vlekkerige bladeren, knip deze dan weg en verbrand het snoeisel om verspreiding te voorkomen.
Hulstvlieg en larven in de plant
De larven van de hulstvlieg eten van bladeren in de hulstplant. Dit veroorzaakt gele, bruinachtige vlekken. Het doet de plant geen kwaad, maar ziet er niet mooi uit. Ook hier is de beste manier om van dit probleem af te komen: pluk de aangetaste bladeren en vernietig ze.
