Brandnetel

Wat is een brandnetel?

Die groene plantjes waar we allemaal als kind wel eens tegenaan liepen en ons een branderig, irriterend gevoel bezorgden? Dat zijn brandnetels natuurlijk. Vaak nestelen ze zich in verlaten, stikstofrijke grond en verwaarloosde delen van je tuin met halve schaduw. Ze bestaan uit clusters van rechtopstaande stengels met bladeren bedekt met kleine haartjes die prikken als ze in contact komen met de huid.

Er bestaan zowel grote, meerjarige (Urtica dioica) als kleine, eenjarige brandnetels (Urtica urens). Het verschil zit in het verspreiden van de wortels. De meerjarige variant verspreidt zich door middel van kruipende stengels over het bodemoppervlak, die zich vervolgens wortelen en als nieuwe plantjes groeien. De eenjarige brandnetels daarentegen hebben geen sterk wortelstelsel maar produceren in de zomer een grote hoeveelheid zaadjes. Via deze zaadjes plant de eenjarige brandnetel zich voort. Maar hoe onderscheid je grote brandnetels van kleine?

Hoe brandnetels herkennen?

De beste manier om beide varianten uit elkaar te houden, is door naar de bloemen te kijken. We sommen de verschillende eigenschappen van elke variant voor je op:

De kleine brandnetel:

Heeft rechtopstaande bloeistengels;
Is een eenjarige plant;
Heeft één penwortel en kent daardoor alleen individuele plantjes. Daardoor kan je ze makkelijk met wortel en al verwijderen;
Wordt maximaal 50 centimeter groot;
Bloeit van juni tot september/oktober.

De grote brandnetel daarentegen:

Heeft hangende bloemetjes;
Kan tot wel 2,5 meter hoog worden;
Is een meerjarige plant;
Heeft grote wortelstokken onder de grond en kan daardoor een oppervlakte van vele vierkante centimeters bezetten. Elke plant heeft meerdere stelen;
Bloeit van juni tot september/oktober.

De bladeren en stengel zien er bij de grote en kleine brandnetel hetzelfde uit:

De stengel is ruw en behaard;
De bladeren staan tegenover elkaar en hebben een langwerpige vorm met grof gezaagde randen. Doordat ze geschrankt aan de stengel groeien, vangen ze zoveel mogelijk zon op.

Brandnetels bestrijden

Hoewel het erg begrijpelijk is dat je brandnetels het liefst zo snel mogelijk uitroeit, zijn ze goed voor de vlinders. Als je ze verdelgt, is het dus geen slecht idee om er een paar te laten staan.

Verwijderen doe je best door ze net voor de bloei in de lente met wortel en al uit te trekken. Anders verspreiden ze hun zaden al, waardoor het onkruid gewoon op een andere plek lustig verder groeit. Neem ze niet met de blote hand vast! Doe handschoenen aan om ze uit de grond te trekken, anders word je geprikt. Je kan ze wel zonder handschoenen vastnemen aan de wortels, deze hebben geen haartjes. Komen de wortels moeilijk los? Trek brandnetels dan met een onkruidtrekker uit de bodem.

Wil je vermijden dat brandnetels nog maar de kans krijgen om te groeien? Gebruik dan bodembedekkers zoals sierschors of natuurlijke bodembedekkers zoals kattenkruid of ooievaarsbek. Het voordeel hiervan is dat het er ook nog eens mooi uitziet.

Brandnetels biologisch bestrijden zonder chemicaliën

Brandnetels uittrekken is de beste manier om ze te bestrijden zonder chemische middelen. Draag hierbij handschoenen, lange mouwen en een lange broek. Rijd regelmatig het gras af om het onkruid in je gazon te doden. De gehakte stengels en bladeren kan je op de composthoop werpen. Zorg er wel voor dat de stengel niet meer heel is, anders kan de wortel opnieuw schieten en beginnen groeien op de composthoop.

Hoewel azijn en zout natuurlijke middelen zijn om brandnetels te bestrijden, zorgen ze er ook voor dat alles in de grond gedood wordt. Hierdoor kan je de bodem voor meerdere jaren onbruikbaar maken. Deze middeltjes zijn alleen effectief als je ook de wortel ermee te lijf gaat. Als de wortel onaangetast blijft, zal brandnetel uiteindelijk gewoon opnieuw beginnen groeien.

Brandnetels chemisch bestrijden

Voor gebieden waar het onmogelijk is om brandnetels met de hand te verwijderen, bijvoorbeeld omdat er simpelweg veel te veel plantjes zijn, kan je met onkruidverdelgers aan de slag. Gebruik een onkruidverdelger zonder glysofaat of eentje op basis van azijnzuur. Bespuit de brandnetels voor ze bloeien in de lente en opnieuw na de zomer in september. In het daaropvolgende voorjaar kan je alle overlevende brandnetels bij de wortels uitgraven.

Veelgestelde vragen over brandnetels

Hoe voorkom je brandnetels?

Brandnetels houden van een rijke grond. Als je dus niet overvloedig mulcht en bemest, voorkom je dat onkruid kan groeien. Groeien ze in je gazon, dan kan je ze te lijf gaan door regelmatig het gras te maaien. Ook bodembedekkers zorgen ervoor dat brandnetels geen kans krijgen: ze zorgen ervoor dat de grond weinig licht krijgt, waardoor onkruid niet kan groeien.

Waarom zijn er zoveel brandnetels?

Als je een rijke bodem hebt, waar heel veel andere planten groeien, kan je ook brandnetels verwachten. Dat is niet altijd slecht, want heel veel dieren hebben brandnetels nodig om te groeien, overleven en zich voort te planten. Voor verschillende soorten vlinders, slakken, kevers, bladluizen en zelfs vogels is brandnetel onmisbaar. Verwijder ze dus niet allemaal als je een grote biodiversiteit in je tuin wilt.

Wat is het verschil tussen brandnetel en dovenetel?

Hoewel brandnetel en dovenetel vaak in elkaars buurt groeien, zijn ze niet verwant. De brandnetel komt namelijk uit de brandnetelfamilie, terwijl dovenetel tot de bloemenfamilie behoort. De stengels en bladeren van dovenetel lijken op die van brandnetel, maar prikken niet omdat ze geen mierenzuur bevatten. Integendeel - dovenetel helpt zelfs om het branderige gevoel, nadat je je hebt prikt aan brandnetel, te verzachten.

Is brandnetel geneeskrachtig?

Brandnetels bevatten heel wat vitaminen zoals vitamine A, B2, C, K en nog veel meer. Daarom wordt gezegd dat het een positieve invloed heeft op de bloedsomloop en goed werkt tegen reuma, artrose en artritis. Daarnaast zou het ontgiften, is het een goed middeltje tegen huidaandoeningen zoals uitslag, acne en jeukende huid én draagt het bij aan de immuniteit bij hooikoorts.