Monstera verzorgen en kweken

De Zuid-Amerikaanse Monstera of gatenplant (Latijns naam: Monstrum) is een prachtige tropische kamerplant. Het is ook een echte klimplant. De mooie grote bladeren zuiveren de lucht en filteren alle schadelijke stoffen zoals benzeen of farmaldehyde uit de lucht. De Monstera is daarom ook heel populair als slaapkamerplant. De tropische plant is bovendien makkelijk om te onderhouden. Heb je kleine kinderen of huisdieren? Wees dan voorzichtig, want de tropische plant is giftig. Dit artikel legt uit hoe je de Monstera in topvorm kan houden.

Wat je nodig hebt voor het kweken van Monstera

Om een Monstera met succes te laten groeien, heb je het volgende nodig:

Een Monstera plant naar keuze.
Een geschikte pot met goede drainage: 20% groter dan de huidige pot.
Substral Hydrokorrels als drainagelaag.
Substral Kamerplanten- En Palmenpotgrond.
Substral Kamerplantenmeststof.
Mospaal.
Touw of wol voor het opbinden van de takken.

Monstera’s zijn klimplanten en hebben dus ondersteuning nodig om naar boven te klimmen. Een mospaal is hiervoor ideaal. De luchtwortels van de plant kunnen zich dan ook aan de paal vastgrijpen.

Monstera planten

De Monstera is afkomstig uit het zuiden van Mexico en Panama. In die tropische gebieden kruipt de plant tegen bomen aan en kan daar een hoogte bereiken van maar liefst 20 meter. Bij ons als kamerplant wordt de Monstera gelukkig niet zo groot.

De Monstera kan wel erg snel groeien en daarom is het aan te bevelen om de Monstera direct na aanschaf of in het voorjaar om te potten. Gebruik hiervoor een pot die minimaal 20% groter is dan de huidige pot om de nieuwe wortels voldoende ruimte te geven.

Heeft jouw Monstera nog geen mosstok? Plaats het dan tijdens het verpotten. De klimplant kan namelijk naar alle kanten groeien en tijdens het verpotten worden zo de wortels het minst beschadigd.

Vruchtbare potgrond is de basis van gezonde kamerplanten. Substral Kamerplanten en Palmenpotgrond kan bij het planten gebruikt worden. Het is een gebruiksklaar nieuw product speciaal aangepast aan alle soorten palmen, groene en bloeiende kamerplanten.

De Monstera staat het fijnst op een lichte plek, maar niet te lang in direct zonlicht. Twee meter voor een raam op het oosten of westen is ideaal. Direct voor een raam op het noorden kan ook. Een raam op het zuiden? De plant staat dan liever wat verder van het raam af, want de zon schijnt daar wat langer. Als de plant te veel in de zon staat, zullen de bladeren verbleken.

Een Monstera staat graag in een ruimte met een temperatuur rond de 20 °C en een hoge luchtvochtigheid (rond de 60%). Temperaturen onder de 13 °C vindt de Monstera niet zo fijn, probeer dat dus te voorkomen. De minimumtemperatuur voor in de nacht is rond de 13-15 °C. Overdag ligt dit rond de 16 °C.

Kies bovendien voor een plek waar de plant voldoende ruimte heeft om te groeien. De Monstera deliciosa is namelijk een grote en dramatische plant.

Monstera verzorgen

Water

De Monstera heeft niet veel water nodig. De potgrond moet gewoon licht vochtig blijven. Check dus af en toe even (vooral in de zomer!) of de grond niet te droog is door je vinger even in de potgrond te stoppen. Heeft jouw Monstera bruine vlekken en een geel randje? Verkleurde bladeren is een teken van te veel water.

De Gatenplant vindt het ook fijn om onderdoor water te krijgen. Dit kun je doen door de pot op een schotel te zetten en daar water op te geven.

In de herfst en winter heeft je Monstera minder water nodig.

Bovendien is extra luchtvochtigheid erg aangenaam voor de tropische plant. Sproeien bevorderd de vitaliteit van de plant en verwijderd ook de stof die op de bladeren is verzameld. Eventueel beginnend ongedierte wordt hierdoor ook verwijderd.

Temperatuur en vochtigheid

De beste temperatuur voor een Monstera is rond de 20 °C. Temperaturen onder de 13 °C ’s nachts vindt de tropische plant niet fijn, probeer dat dus te voorkomen. De minimale temperatuur voor overdag is 16 °C. In het tropisch regenwoud is de luchtvochtigheid meestal boven de 80%. Probeer dus de luchtvochtigheid waar de plant staat hoog te houden (rond de 60%). Doe je dit niet, dan kan je plant bruine punten en randen aan de bladeren krijgen.

Besproei je Gatenplant daarom regelmatig met een plantenspuit en water. Met name in de winter is dit aan te raden, omdat de lucht dan droger is door de verwarming.

Plantenvoeding

In het tropische regenwoud heeft de Monstera voldoende voedingsstoffen in de grond. Als kamerplant zijn de beschikbare voedingsstoffen in de pot snel op. Daarom is het belangrijk om bij te voeden tijdens de groeiperiode. Dat is meestal in de lente en zomer (april – september). Als je ziet dat de groei stopt (meestal al tijdens de herfstmaanden), stop je met bijmesten. De plant heeft dan een rustperiode. Geef je toch voeding tijdens de rustperiode, dan kan dit schade veroorzaken aan de plant. In de lente en zomer kan je de plant om de week voeding geven.

Sommige Monstera’s blijven ook in winter groeien. Blijf de plant dan voeding geven, anders krijgt de tropische gatenplant gele bladeren. Zodra je ziet dat de Monstera stopt met groeien, stop je ook met bijmesten.

Substral Kamerplantenmeststof is prima voeding voor de Monstera. Geef nooit meer dan de aanbevolen hoeveelheid voeding dat op de verpakking staat.

Snoeien

Zie je lelijke, bruine bladeren of groeit de plant uit proportie? Je kan ze gewoon snoeien bij de afsplitsing op de stam. De plant zal uiteindelijk weer nieuwe bladeren laten groeien.

Een Monstera krijgt vanuit de huidige bladeren nieuw blad. Snoei de bladeren dus niet helemaal af tot aan de potgrond, maar snoei de stengel tot waar de nieuwe stengel begint. Hierdoor zal het nieuwe blad minder zwaar worden en mooi omhoog groeien.

Monstera verpotten

De Monstera kan erg snel groeien. Het wordt daarom aangeraden om de Monstera direct na aanschaf of in het voorjaar om te potten. Als een plant met ziekten of plagen te maken heeft, dan kan verpotten het gehele jaar door een oplossing zijn. Gebruik hiervoor een pot met drainagegaten die minimaal 20% groter is dan de huidige pot om de nieuwe wortels voldoende ruimte te geven. Daarna kan je de plant elke twee jaar verpotten.

Na verloop van tijd zullen er luchtwortels groeien. Moedig ze aan om zich aan een mosstokje te hechten of duw ze voorzichtig in de potgrond om extra voedingsstoffen op te nemen.

Hoe je Monstera verpotten:

Laat de grond van de oude pot wat uitdrogen. De grond zal wat krimpen en de plant kan makkelijker uit de pot gehaald worden.
Haal de Monstera voorzichtig uit zijn pot (knijp hard in de kweekpot).
Maak de wortels voorzichtig los met je handen, verwijder een deel van de oude potgrond van rond de basis en snoei eventuele dode of beschadigde wortels.
Leg een fundering in de nieuwe pot. Als je nieuwe pot geen drainagegaten heeft, gebruik dan een iets kleinere plastic pot die dat wel drainagegaten heeft, en stop de plant in je decoratieve pot.
Spoel de Substral Hydrokorrels en leg ze op de bodem van de pot met drainagegaten (1-2cm)
Voeg een laag Substral Kamerplanten- En Palmenpotgrond toe in de nieuwe pot.
Plaats je Monstera in de pot. Zorg ervoor dat de plant gecentreerd is en voeg vervolgens potgrond rond de plant. Druk de potgrond dan licht aan.
Geef je Monstera genoeg water en Substral Kamerplantenmeststof om hem in zijn nieuwe huis te verwelkomen.

Kenmerken van Monstera

Botanische naam	Monstera deliciosa
Plant Type	Groenblijvende vaste klimplanten
Familie	Araceae (Aronskelkfamilie)
Standplaats	Lichte standplaats – geen direct zonlicht in de middag
Grond pH	De optimale bodem voor de gatenplant is een goed gedraineerde bodem, die licht zuur is en een pH-waarde van 6,1-7,5 heeft.

Soorten monstera

1. Monstera deliciosa

De Monstera wordt ook wel Gatenplant of Swiss Cheese plant genoemd. Door de gaten krijgen de onderste bladeren ook licht. Hoe ouder de plant, hoe groter de bladeren en hoe groter de gaten. De Deliciosa wordt het meest verkocht en heeft van nature ook de grootste bladeren. De plant kan drie tot vijf meter hoog worden.

2. Monstera deliciosa Variegata

De Monstera heeft net als vele andere planten ook een Variegata variatie. Variegata betekent ‘veelkleurig’ in het Latijn.

De drie volgende varianten van de Monstera deliciosa zijn een stuk zeldzamer (en veel duurder):

Monstera deliciosa Thai Constellation: de plant heeft roomkleurige vlekken. Momenteel één van de meest gevraagde soorten.
Monstera deliciosa Albo variegata: De plant heeft witte vlekken en strepen.
Monstera deliciosa Aura Variegata: De plant heeft gele vlekken.

Daarnaast heb je nog de Monstera Minima en Obliqua, deze hebben wat kleinere bladeren dan de Monstera Deliciosa, maar zijn zeker net zo mooi.

3. Monstera Minima

De Monstera Minima is officieel geen Monstera maar een Rhaphidophora. De plant lijkt sprekend op een Monstera en valt ook binnen dezelfde Aronskelfamilie. Het grootste verschil tussen deze twee planten is dat bij een echte Monstera de bladeren volwassen moeten zijn voor ze de typische gaten krijgen. Deze Rhapidophora heeft al vanaf het begin gaten in het blad.

4. Monstera Obliqua

De echte Monstera obliqua is uiterst zeldzaam en bijna niet te verkrijgen! De plant heel lijkt erg op de Monstera Adansonii. De Obliqua heeft veel meer gaten dan blad. De bladeren zijn heel bijzonder. Bij de Adansonii is er meer blad dan gaten.

5. Monstera Adansonii

De Adansonii is een stukje kleiner dan de bekende Deliciosa en heeft echte gaten in de plant, in plaats van inkepingen. Deze gaten kunnen wel 50% van het hele blad innemen. De plant wordt ongeveer 1m hoog.

De Monstera adansonii is ook bekend als de Monkey Mask, Swiss Cheese Plant of Monstera friedrichsthalii. Je kan ze laten hangen, maar ook langs een plantenstok omhoog laten groeien. De tropische plant heeft ook een bonte variant, de Monstera adansonii variegata.

6. De Monstera Siltepecana

De Monstera Siltepecana heeft grijsgroene bladeren met donkergroene aderen en is net als de meeste Monstera’s een echte klimmer. Hoe ouder de bladeren worden, hoe groener het blad wordt. Na een paar jaar, komen er ook nog gaten in het blad. Je moet dus geduld hebben.

Plagen en ziekten bij monstera

Spint en luis

Een Monstera heeft weinig last van ziektes. Toch kan het gebeuren dat je plant last heeft van spint of luizen. Zie je spinnenwebben op de bladeren en kleine gele of bruine vlekjes op het blad? Dan heeft je Monstera last van spint. Hoe langer het spint in je plant zit, hoe dikker het spinsel. Door gaatjes in de plant te prikken zuigt spint namelijk sappen uit de plant. Het blad wordt lelijk en sterft af.  

Monstera’s kunnen ook last hebben van luizen. Ontdek je verkleurde bladeren aan jouw plant? Dan is de kans groot dat de bladluis hier actief is geweest. Doordat bladluizen het eten van de plant opzuigen, kan de plant namelijk ondervoed raken. Er zijn meerdere luizen waar kamerplanten last van kunnen krijgen. De meest bekende en voorkomende zijn bladluis, dopluis, schildluis, en wolluis.

Behandeling:

Verwijder meteen de aangetaste bladeren en oude potgrond. Probeer de lucht vochtig te houden en besproei je plant minstens 1 keer in de week met een plantenspuit (liefst regenwater).  Je kan de plant ook in een koudere omgeving zetten. Spint en luizen haten namelijk vocht en kou. Isoleer je Monstera heel snel want ongedierte verspreidt zich snel.
Gebruik een biologische insecticide speciaal voor spint en luizen, zoals Substral Naturen Polysect Spray biologisch insecticide: Wil je een plaag vermijden, behandel dan je planten vooraf met Substral Naturen Brandnetelgier.

De Monstera heeft bruine vlekken

Dit zijn mogelijke oorzaken:

Wortelrot door te veel water te geven.
Uitdroging: zorg dat de potgrond lichtvochtig blijft.
Verbranding door direct zonlicht. Zet jouw plant twee meter van een raam op het oosten, westen of noorden. Voor een raam op het zuiden, probeer een transparant gordijn ervoor te hangen. Het licht is dan gefilterd.
Fysieke schade: Wees voorzichtig bij het transporteren en het aanraken van de plant (Monstera houdt er niet van om aangeraakt te worden).

De bladeren van mijn Monstera krullen

Dit kan komen door een te droge lucht of wanneer de plant te weinig water krijgt. Controleer door je vingers in de potgrond te steken. Monstera’s zijn tropische planten en houden van een hoge luchtvochtigheid. Probeer je plant te besproeien. Zorg ook ervoor dat je kamer warm genoeg is en dat de plant niet in de tocht staat.

De Monstera heeft zwarte vlekken

Bruine vlekken op het blad is een teken van een tekort aan water. Echt donkere vlekken of plekken kan een teken zijn van teveel aan water. De plant kan ook de zwartevlekkenziekte hebben. Dit is een schimmelziekte.

De Monstera heeft bruine randen