Hoe kweek je zelf ajuin?
De ui (Allium cepa) of ajuin valt niet weg te denken uit de keuken en is dan ook een van de basisproducten in elke voorraadkast. Er bestaan bovendien zo veel soorten en variëteiten dat het meer dan de moeite loont om zelf uien te kweken! Volg onze gids voor een succesvolle oogst.
De beste soorten ajuin om te planten
Door het enorme aanbod kan het moeilijk zijn om de ideale uiensoort te kiezen. Dit zijn enkele van onze favorieten:
- Allium cepa ‘Stuttgarter Riesen’: produceert stevige en smakelijke uien die wat afgeplat zijn en goed bewaren.
- Allium cepa ‘Red Baron’: deze laattijdige soort produceert intens rode uien en bewaart prima.
- Allium cepa ‘Sturon’: een soort waarbij je op beide oren mag slapen, goed bestand tegen vernalisatie, produceert smakelijke ronde uien die goed bewaren.
- Allium cepa ‘Troy’: de gele bollen mogen in de herfst worden geplant, zijn goed bestand tegen vernalisatie en bijzonder smakelijk.
Wat heb je nodig om ajuin te kweken?
- Plantuien
- Een spitvork
- Een spade
- Bodemverbeteraar
- Universele potgrond
- Meststof
- Een net
Wanneer plant je ajuin?
Sommige soorten mogen geplant worden in de herfst om ze vervolgens in het begin van de zomer te oogsten. Er is wel een risico op rotten als de grond zeer zwaar en vochtig is. De beste periode om uien te planten is van begin tot halfweg de lente.
Ajuin heeft een rijke en pH-neutrale tot kalkachtige bodem nodig en een zonnig plekje. Om de grond goed voor te bereiden op het plantmoment in de lente is het een goed idee om de bodem te verrijken met compost of goed verteerde mest en vervolgens te laten rusten tijdens de winter.
Hoe plant je ajuin?
Je kunt natuurlijk ajuinzaad zaaien, maar het is heel wat eenvoudiger om te beginnen met uienplanten die je vervolgens verspeent.
- Spit je perceel om voor het plantmoment in de lente en verwijder onkruid en stenen. Verbrokkel en hark de bodem om uiteindelijk een lichte en kruimelige structuur te verkrijgen.
- Voeg twee weken voor het planten het equivalent toe van 35 g/m² meststof in korrels. Heb je je grond het najaar ervoor niet verbeterd? Verdubbel dan deze hoeveelheid.
- Plant de uien op 10 à 15 cm van elkaar en houd 30 afstand tussen de rijen. Het loof moet door de aarde steken.
- Geef de uien water na het planten. Dat helpt om de grond goed te laten aansluiten rond de bol.
- Span een net over de jonge scheuten, zodat de vogels zich er niet te goed aan kunnen doen.
Hoe verzorg je ajuin?
Volg deze tips voor een geslaagde uienoogst:
- Maak je perceel geregeld onkruidvrij. Met een schoffel zou je het loof of de bollen kunnen beschadigen. Manueel wieden verdient dus de voorkeur.
- Geef tijdens droge periodes regelmatig water.
- Knip alle bloemen af die verschijnen. Ze zorgen er namelijk voor dat de bol minder dik wordt.
- Stop met water geven wanneer de bladeren geel worden. Dat is het teken dat de bollen beginnen te verdikken.
Hoe hou je de vernalisatie van uien onder controle?
De vernalisatie (die ervoor zorgt dat uien stoppen met groeien, beginnen te bloeien en doorschieten) is een reactie van de plant op stress. Dat gebeurt vaak bij heet en droog weer of na een plotse koude periode. Wanneer uien doorschieten, wil dat zeggen dat de plant zijn energie stopt in bloeien en zaad produceren om de overlevingskansen van de volgende generatie te verzekeren.
En als ajuin bloeit, verdikt de bol niet meer. Je kunt de kleine uitjes echter nog altijd oogsten en ze zijn perfect eetbaar. Alleen zijn ze niet lang houdbaar en moet je ze binnen de twee à drie dagen opeten.
Volg deze tips om het risico op vernalisatie te vermijden:
- Kies soorten die een speciale behandeling hebben ondergaan om het risico te beperken, of een resistente soort.
- Bescherm de uien met vliesdoek tegen winterkou en vorst in de lente.
- Geef regelmatig water tijdens droge periodes. Stop met water geven zodra de bollen dikker beginnen te worden.
- Knip bloemknoppen af zodra ze verschijnen.
Hoe oogst je ajuin?
Ajuin die je in de lente hebt geplant, is op het einde van de zomer of het begin van de herfst klaar om te oogsten. Ajuin die je in de herfst plant, kun je oogsten vanaf begin tot halfweg de zomer.
De ajuin is klaar om geoogst te worden wanner het loof verlept en gaat hangen. Haal de ajuin voorzichtig uit de grond met een spitvork, zodat je de bollen niet beschadigt.
Ajuin bewaren
- Leg één laag uien op een droogrooster of op een schap waar er lucht tussen de bollen kan.
- Laat ze bij droog weer zo drogen of leg ze enkele weken in een serre.
- Wanneer de buitenkant er papierachtig begint uit te zien, kun je de uien in een netje stoppen of in strengen vlechten
- Bewaar de uien in een koele, lichtrijke en goed geventileerde ruimte. Als je de uien in het donker bewaart, is de kans groter dat ze gaan schieten.
Mogelijke ziektes en plagen bij ajuin
Uienvlieg
Uien kunnen last krijgen van de larven van de uienvlieg: deze kleine maden graven gangen in de bol en voeden zich met de ui. Rottende bollen en loof dat verslapt, zijn tekenen van hun aanwezigheid. Door de grond in de winter om te spitten zorg je dat de larven en cocons bloot komen te liggen, zodat de vogels zich er te goed aan kunnen doen.
Plantuien zijn minder kwetsbaar dan zaailingen, maar als je problemen hebt met de uienvlieg, dek je de planten af met een fijnmazig insectennet om te vermijden dat volwassen vliegen eitjes kunnen leggen op de jonge uien. Je kunt ook het biologische insecticide Polysect gebruiken van Substral Naturen.
Roest
Roest is een schimmelziekte die verschillende alliumsoorten, zoals prei en uien, kan treffen. De ziekte valt op door de oranje vlekjes op het loof en kan de plant verzwakken. Uien hebben er niet zo vaak last van, maar om verspreiding tegen te gaan, is het belangrijk dat je alle aangetaste bladeren meteen verwijdert en verbrandt. Gooi ze zeker niet bij je compost. Roest komt vaker voor tijdens lange vochtige periodes en bij planten die te dicht bij elkaar staan. Vermijd gedurende minstens drie jaar om uien of andere Alliums te planten in geïnfecteerde grond.
