Jak rozpoznać choroby i szkodniki na marchwi?
Marchew jest chętnie uprawianym warzywem korzeniowym, powszechnie cenionym za smak i uniwersalność zastosowania. Jest bogata w beta-karoten i inne witaminy oraz minerały. Ponadto dobrze się przechowuje, dzięki czemu może być spożywana przez cały rok. Uprawa marchwi nie jest przesadnie wymagająca, jednak niektóre szkodliwe organizmy upodobały sobie ten smaczny korzeń. Sprawdź, na jakie choroby marchwi trzeba szczególnie uważać i które szkodniki marchwi mogą najbardziej zaszkodzić.
Skutki wpływu chorób i szkodników na rośliny baldaszkowate, w tym również na marchew, najczęściej można zaobserwować, kontrolując stan liści i korzeni. Wszystkie zmiany odbiegające od normy należy przeanalizować pod kątem szkodliwych czynników, które mogą oddziaływać na marchew. Choroby i obecność szkodników mogą przejawiać się przebarwieniami, zgnilizną, deformacją naci lub korzeni, ale także zahamowaniem wzrostu. Trafne rozpoznanie przyczyny problemu jest kluczowym zagadnieniem dla ochrony plonów.
Najczęstsze choroby marchwi
Choroby grzybowe marchwi
Marchew nie jest bardziej podatna na infekcje niż inne rośliny uprawne, jednak niektóre patogeny szczególnie często atakują jej korzenie. Najbardziej powszechne choroby marchwi można podzielić na zakażenia o podłożu grzybowym oraz bakteryjnym.
Chwościk marchwi
Infekcję wywołują grzyby z rodziny Cercospora Caroae, którego inny gatunek sieje spustoszenie również w burakach. Charakterystyczny objaw, po którym rozpoznawany jest chwościk w marchwi, to pojawienie się na liściach plam. Przebarwienia mają okrągły kształt i biały lub rudo-brązowy kolor. Dalszy rozwój choroby prowadzi do brązowienia i obumierania pędów. Roślina kieruje energię na wytworzenie nowych liści, co negatywnie odbija się na kondycji korzenia. Inwazję chwościka marchwi zwalcza się, stosując opryski przeciwgrzybowe.
Mączniak prawdziwy baldaszkowatych
Jest schorzeniem dotykającym nie tylko marchew, ale także pietruszkę. Zakażenie wywołują grzyby Erysiphe heraclei. Głównym źródłem przenoszenia się tych organizmów są resztki roślin pozostawiane po zbiorach. Z tego powodu ważnym elementem w zapobieganiu chorobie jest stosowanie praktyk dobrej agrotechniki, w tym staranne oczyszczanie pola i dokładne oranie ziemi. Mączniak prawdziwy roślin baldaszkowatych atakuje naziemne części marchwi. Pozostawia na nich mączysty nalot koloru białego. W miarę rozwoju choroby, charakterystyczna grzybnia może pokryć całą zajętą część rośliny. Liście żółkną, a następnie zamierają, co pośrednio prowadzi do zmniejszenia masy korzeni.
Mączniak rzekomy baldaszkowatych
Chorobę wywołuje organizm grzybopodobny - Plasmopara nivea. Atakuje głównie pietruszkę, pasternak i właśnie marchewkę. Pierwsze objawy to odbarwienie liści (mają one jasnozielony kolor), a pod spodem widać biały nalot. Aby zapobiec chorobie, należy usuwać chwasty, gdyż w martwych roślinach bytuje ten patogen.
Zgnilizna Twardzikowa
Wywoływana jest przez grzyb z rodzaju Sclerotinum, który infekuje wiele gatunków roślin, w tym również marchew. Zaatakowane chorobą korzenie pokrywają się puszystą warstwą białej grzybni, która wyglądem przypomina watę. Następnie porażone warzywa gniją. Zgnilizna twardzikowa na marchwi często pojawia się już po zbiorach, w trakcie przechowywania. Zakażenie zwalcza się, stosując metodę chemiczną, czyli oprysk fungicydami.
Mokra zgnilizna korzeniowych
Wywoływana przez bakterię Pecdtobacterium carotovorum. Chorobie sprzyja duża wilgotność powietrza i wysoka temperatura. Rozwija się w korzeniach marchwi, pietruszki oraz selera. Pierwszym objawem są zapadające się plamki na korzeniu.
Dość szybko się powiększają i zajmują cały korzeń, który zaczyna gnić (wydziela się śluz i nieprzyjemny zapach).
Czarna zgnilizna korzeni
Infekcja atakuje głównie korzenie i powoduje pojawienie się na ich powierzchni nieregularnych, czarnych plam. Nać porażonej rośliny żółknie i więdnie. Czarna zgnilizna korzeni, która dotknie marchew w początkowej fazie rozwoju, powoduje zamieranie siewek. Infekcja często pojawia się już w czasie przechowywania. Czarną zgniliznę korzeni zwalcza się głównie poprzez zapobieganie wystąpienia choroby.
Alternarioza naci marchwi
Wywoływana jest przez grzyby z rodziny Alternaria. Infekcja atakuje liście marchwi. W pierwszej kolejności na starszych liściach pojawiają się brązowo-czarne plamki, następnie porażone zostają również młodsze pędy. Przedwczesne usychanie naci prowadzi do zahamowania wzrostu korzenia i niższych plonów. Alternariozie naci należy przede wszystkim zapobiegać, stosując się do zasad dobrej agrotechniki (m.in. stosując nawozy, np. SUBSTRAL Organiczny Nawóz w Płynie do Owoców i Warzyw). Nasiona użyte do wysiewu muszą być zdrowe, a podłoże powinno być dobrze przepuszczalne.
Szara pleśń
Atakuje wiele gatunków roślin. W przypadku marchwi infekcja objawia się najpierw na korzeniach. Pojawiają się na nich ciemne, lekko wgłębione plamki, a następnie narasta gęsta grzybnia w szarym kolorze. Przy silnym zakażeniu nać marchwi więdnie i usycha. Często jednak objawy choroby pojawiają się dopiero na etapie przechowywania warzyw. Działania profilaktyczne w dużym stopniu zapobiegają pojawieniu się infekcji. Należy usuwać i niszczyć zakażone rośliny, starannie oczyszczać ziemię z resztek po zbiorach i unikać przemaczania naci.
Plamistość zgorzelowa korzeni marchwi
Wywoływana jest przez bytujące w glebie grzyby z rodziny Pythium, atakujące szczególnie przy dużej wilgotności i umiarkowanej temperaturze. Porażeniu ulegają korzenie, a objawem choroby są szarobrązowe plamy. Przebarwiona tkanka z czasem obumiera, tworząc kratery o ciemnych brzegach. Z walce z plamistością zgorzelową korzeni główną rolę gra odpowiednia profilaktyka uwzględniająca zmianowość upraw oraz stosowanie odpowiedniego podłoża, np. SUBSTRAL Gotowe Podłoże do Owoców i Warzyw.
Choroby bakteryjne marchwi
Bakteryjna plamistość marchwi
Wywoływana jest przez bakterie Xanthomonas campestris pv. carotae, które mogą być obecne w glebie nawet przez 1,5 roku. Choroba atakuje jedynie marchew, w pierwszej kolejności porażając liście. Na ich powierzchni pojawiają się żółknące plamy, których środek z czasem ciemnieje do koloru brązowo brunatnego. Zakażenie może objąć także korzenie, co objawia się przez brunatne plamki o spękanej powierzchni.
Szkodniki atakujące marchew
Wszystkie warzywa korzenne, w tym również marchew, są narażone na ataki różnych gatunków szkodników. Uprawa, na której pojawią się szkodliwe owady, zwykle daje mniejsze i gorsze jakościowo plony. Najczęściej spotykane szkodniki w marchwi to:
Połyśnica marchwianka
To niewielki latający owad z rodziny muchówek. Największe zniszczenia w marchwi czynią jej larwy, które żerują na korzeniach, drążąc w nich tunele. Marchew staje się gorzka i ma tendencję do gnicia. W zależności od wielkości uprawy, do zwalczenia połyśnicy marchwianki stosuje się opryski z chemicznych preparatów lub ekologicznych środków ochrony roślin.
Bawełnica topolowo-marchwiana
To poważnie zagrażający plonom szkodnik marchwi. Jest rodzajem mszycy, która żeruje na korzeniach. Kolonie bawełnicy topolowo-marchwianej skrywają się pod białą, watowatą woskowiną. Hamują wzrost marchwi, nie dając przy tym objawów widocznych na nadziemnej części rośliny. Cykl życia tego szkodnika jest ściśle związany z drzewami topoli, dlatego nie zaleca się zakładania upraw w ich pobliżu. Po stwierdzeniu obecności mszyc na korzeniach należy przeprowadzić oprysk środkiem owadobójczym.
Mszyca wierzbowo-marchwiowa
Grupuje się w kolonie i żeruje na liściach oraz pędach. Wysysa z rośliny soki, doprowadza do więdnięcia i usychania naci, a w konsekwencji hamuje wzrost korzenia. Mszyce można zwalczać metodą biologiczną, wykorzystując naturalnych wrogów tego szkodnika, np. biedronki i złotooki. Innym sposobem jest zastosowanie oprysku chemicznym środkiem ochrony roślin.
Golanica zielonka
Jest niewielkim, zielonym pluskwiakiem żerującym na liściach marchwi. Uszkodzona nać charakteryzuje się kędzierzawieniem liści. Populację owadów zwalcza się chemicznymi opryskami.
Guzak północny
Jest nicieniem o bardzo małych wymiarach. Jego ciało osiąga długość do 0,5 mm. Trudno w związku z tym zauważyć jego obecność, zanim nie poczyni szkód. Korzenie zaatakowanych przez niego roślin tworzą węzły i rozgałęzienia. Na polu można zaobserwować place roślin o zahamowanym wzroście. Guzaka północnego zwalcza się, stosując pestycydy chemiczne i biologiczne, a także przestrzegając zasad prawidłowej agrotechniki (stosując odpowiednie podłoże, np. SUBSTRAL Naturen Podłoże Organiczne Humus).
Ochrona roślin marchwi przed chorobami i szkodnikami
Mając na uwadze stan środowiska naturalnego, ochronę upraw przed chorobami i szkodnikami należy rozpocząć od ekologicznych działań o charakterze profilaktycznym. Stanowisko, na którym uprawiana jest marchew, powinno charakteryzować się lekką, przepuszczalną ziemią, która nie kumuluje nadmiernie wilgoci. Ziemię można zasilić nawozem, np. SUBSTRAL Nawóz Magiczna Siła do Owoców i Warzyw. Podlewanie lepiej ograniczyć do minimum, unikając moczenia naci. Warto także stosować naturalne opryski preparatami ze skrzypu lub czosnku. Te działania tworzą środowisko niekorzystne dla grzybów i większości szkodników. Ze względu na okres, przez jaki patogeny mogą przetrwać w glebie, należy stosować się do zasad płodozmianu. Po zbiorach pole warto starannie zaorać, przyspieszając proces rozkładu resztek i ograniczając ilość szkodliwych organizmów. Zwalczanie większości chorób i pasożytów, których inwazja już wystąpiła, wymaga zastosowania oprysków chemicznymi preparatami.
Najczęściej zadawane pytania na temat chorób i szkodników marchwi
Co na robaki na marchwi?
Przede wszystkim ważna jest profilaktyka. Odpowiednia pielęgnacja i szybka reakcja na pojawienie się szkodników. Robaki najlepiej zwalczać chemicznymi środkami ochrony roślin.
Jak wygląda połyśnica marchwianka?
Przypomina małą muszkę. Dorosły osobnik ma czarne, połyskujące ciało. Wiosną składa jaja, z których powstają białe larwy o długości około 0.5 cm.
